Hof Amsterdam behandelt 19,5 miljoen euro zaak opnieuw

Het gerechtshof in Amsterdam zal vandaag het eerder door de Centrale Bank van Suriname (CBvS) en de drie handelsbanken (Hakrinbank, Finabank en De Surinaamsche bank) ingediend klaagschrift tegen de inbeslagname van de 19,5 miljoen euro opnieuw behandelen. Dit nadat de Hoge Raad der Nederlanden op 6 juli 2021 de eerdere beslissing van de rechtbank Noord-Holland van 24 december 2019, waarbij de opheffing van het beslag en teruggave werd gelast, vernietigde en de zaak verwees naar het hof in Amsterdam. Dit heeft Aroon Gonesh, advocaat van de CBvS vanmorgen bevestigd aan de redactie van Waterkant.Net.

De zaak
Op 17 april 2018 heeft de Fiscale Inlichtingen en Opsporingsdienst (FIOD) een geldzending van bijna 19,5 miljoen euro in beslag genomen wegens verdenking van witwassen. Deze geldzending was een paar dagen daarvoor per vliegtuig uit Suriname aangekomen op de luchthaven Schiphol en had als eindbestemming Hong Kong, waar het zou worden omgezet in giraal geld en vervolgens weer aan de liquide middelen van de handelsbanken zou worden toegevoegd. Het geld is eigendom van drie Surinaamse banken (hierna: de handelsbanken). 

Het oordeel van de rechtbank
De rechtbank verklaarde het beklag van de banken op 24 december 2019 gegrond. De rechtbank vond dat het geld niet in beslag genomen had mogen worden omdat de Centrale Bank van Suriname een staatsorgaan is dat volgens het internationale recht (volkenrecht) immuniteit geniet. Met de geldzending voerde de centrale bank een wettelijke taak uit, waaronder het verzorgen van de geldsomloop in Suriname en het vergemakkelijken van het girale betalingsverkeer. Daarom geniet zij immuniteit van strafvorderlijk beslag voor zover dat beslag betrekking heeft op voorwerpen die zij onder zich heeft ten behoeve van de uitoefening van haar publieke taak.

Cassatieberoep OM
Het OM vroeg de Hoge Raad de beslissing van de rechtbank te vernietigen. Het OM was het niet eens met het oordeel van de rechtbank over de aan de Centrale Bank van Suriname toekomende immuniteit.

Advies advocaat-generaal (AG) aan de Hoge Raad
AG Spronken adviseerde in een zeer uitgebreide en deugdelijk onderbouwde conclusie de Hoge Raad op 2 februari 2021 de beslissing van de rechtbank in stand te laten. Volgens haar is het strafvorderlijk beslag op het geldtransport door de rechtbank terecht opgeheven.

Oordeel Hoge Raad
De Hoge Raad keek anders naar de zaak. Volgens de Hoge Raad kan uit het internationaal gewoonterecht hooguit worden afgeleid dat een centrale bank aanspraak kan maken op immuniteit voor zover het ‘property’ van de centrale bank betreft dat bestemd is of wordt aangewend voor de taakuitoefening van de centrale bank in verband met monetaire politiek en valutabeleid.

Aroon Gonesh, advocaat van de Centrale Bank van Suriname, geeft kort voor aanvang van de behandeling aan de redactie van Waterkant.Net aan dat ‘deze uitspraak van de Hoge Raad de hoon opleverde van professor De Boer die eerder een noot (wetenschappelijk commentaar) onder dit arrest schreef in de Nederlandse Jurisprudentie. Dat is opmerkelijk volgens Gonesh omdat professor De Boer gekend is als een uitgesproken tegenstander van de – in zijn ogen- te ruime immuniteitsleer zoals die door de Hoge Raad wordt gehanteerd in het civiele recht. Hij stelt, zegt Gonesh, dat de redenering van de rechtbank meer overtuigt dan die van de Hoge Raad.

De raadsman geeft aan dat, gelet op de uitspraak van de Hoge Raad, gemeend zou kunnen worden dat het imuniteitsvraagstuk is afgehandeld. Niets is volgens de raadsman minder waar. Volgens hem ‘strookt de visie van de Hoge Raad  niet met het internationaal publiekrecht maar strijdt ermee’. Property is niet gelijk aan eigendom. Het immuniteitsvraagstuk ligt daarom opnieuw voor bij het gerechtshof naast de andere bezwaren die  destijds namens de banken naar voren zijn gebracht. Waar de Hoge Raad het oordeel van de rechtbank vernietigde op dit aspect, moet (niettemin) hernieuwd het oordeel worden geveld dat het beslag afstuit op het volkenrechtelijk beginsel van immuniteit van executie.

De Hoge Raad kwam volgens advocaat Gonesh tot dit oordeel door in het bijzonder te verwijzen naar het proefschrift van de Duitse jurist Dr. Bsaisou. De Hoge Raad maakte zijn opvattingen tot de zijne zo volgt uit de uitspraak om te concluderen dat propery eigendom is. Maar dat  is niet juist, volgens Gonesh. De advocaten zijn te rade gegaan bij Dr. Bsaisou. Althans eerst bij zijn proefschrift. Maar toen hen bleek dat daarin niet de opvattingen te vinden zijn die de Hoge Raad erin meent te ontwaren, zijn zij vervolgens bij hem te rade gegaan. ‘Niemand beter die weet wat er door de rechtsgeleerde bedoeld is dan de betrokkene zelf’ volgens de raadsman. 

Dat heeft geresulteerd in een 25 pagina’s tellend legal opinion van Dr. Bsaisou die vorige week is ingediend bij het gerechtshof Amsterdam. Bsaisou heeft volgens advocaat Gonesh o.m. de statenpraktijk onderzocht om te concluderen dat een veel breder concept dan property moet worden gehanteerd bij de vraag of immuniteit van executie geldt, al helemaal in het strafrecht.

Zijn heldere conclusie is dat de Centrale Bank van Suriname immuniteit van executie toekomt. De raadsman benadrukt tot slot dat eerder ook professor Ryngaert in een deskundigenadvies tot dezelfde conclusie kwam en ook de rechtbank Noord-Holland alsook de advocaat-generaal bij de Hoge Raad met van oordeel zijn dat aan de Centrale Bank van Suriname immuniteit toekomt.

Het advocatenteam dat de banken bijstaat bestaat uit Aroon Gonesh (CBvS), Aldo Verbruggen (Hakrinbank), Robbert de Bree en Frans Sijbers (Finabank en DSB Bank).