Stemming

Door Iwan Brave – Van een vriend ontving ik van de week regelmatig via e-mail foto’s van sneeuwtaferelen in Amsterdam. Dankzij de smartphone-techniek kon ik die op elke willekeurige plek en moment bekijken. Hoewel ik er een prettig gevoel van herkenbaarheid bij had, ben ik eerlijk gezegd blij dat ik geen ijskoude, witte kerst hoef mee te maken. Ik ben meer dan ooit blij met de tropische kerstsfeer.

Dat was zeker de eerste jaren van mijn remigratie wel anders en ervoer ik totaal geen kerstgevoel in Suriname. Kerst associeerde ik nu eenmaal met kou en lekker dicht kruipen bij de kachel of open haard. Zo dronk ik hier ook geen rode wijn meer, luisterde ik niet langer naar klassieke muziek, niet eens naar jazz. De hele culturele bedding waarin ik mij deze dingen gewoon had gemaakt, was er niet. Soms miste ik dat wel, maar het was niet anders. Ik deed het met wat de Surinaamse sfeer bood. En wel met volle teugen. Zwoele bubbling in plaats van techno house. Kasiri in plaats van wijn.

Je dacht je te hebben aangepast, maar na een grondige introspectie bleek dat eigenlijk helemaal niet het geval. Ik had gewoon het feit verdrongen dat ik niet goed afscheid had genomen van mijn Nederlandse bedding, dierbaren en vrienden. Dat krijg je als je ‘vlucht’. Tot dat besef kwam ik, nadat ik eind 2006, na mijn persoonlijke dramatische val, ineens weer in Amsterdam was beland. Met de overtuiging dat Suriname na tien jaren en zes maanden abrupt einde verhaal was. Ik kon dat maar moeilijk plaatsen. Ik had immers als remigratiemotief: ‘liever volwaardige burger in mijn eigen broko pranasi dan “allochtoon” in een zogenoemd geoliede westerse maatschappij’.

Ineens moest ik accepteren dat ik kennelijk dan toch in Amsterdam thuishoorde. Op vriendenbezoek deed ik me in de juiste sfeer weer te goed aan rode wijn, omlijst met jazz of klassiek. En ik heb zowaar drie witte Kersten meegemaakt! Maar zoals vroeger zou het nooit meer worden. Het was wel leuk voor mijn blog om Nederland met een frisse blik te aanschouwen, maar om nou weer de rol van ‘toeschouwer’ te vervullen. Dat schiet niet op. Dan ga je innig nadenken. Wat wil je echt, wat is nog essentieel voor jou in het leven? Zo snel en zo dicht mogelijk bij mijn kinderen zijn. Uitkomst: Suriname. Maar ook omdat ik totaal geen maatschappelijke ambities – in termen van carrière – meer voelde. Dan kan je maar beter niet onder een doorgaans grijze hemel vertoeven. In zonnig Suriname was ik tenminste nog gegarandeerd van welzijn en schrijversinspiratie. Hoe deed er niet toe.

Hoewel ik die andere tien jaren volop had genoten, betrap ik me toch erop dat ik me nu pas echt heb overgeleverd aan Suriname. Accepteren is volstrekt iets anders dan werkelijk nemen zoals het is. Ik voel me niet langer toeschouwer maar ervaar dat bijna onverschillige gevoel van zijn. Ik ben nog altijd geëngageerd (!), maar laat me niet langer verteren door andermans armoede en ellende. Meer dan ooit denk ik: ach, zolang er maar een laag asfalt ligt, komen we d’r ook wel. Beschouwen zal ik altijd wel doen; daar leef ik immers van.

Ala takru e tyari wan bun. Amsterdam bleek drie jaren alsnog intens afscheid nemen en mijn identiteit preciezer bepalen: je bent die je bent. Van vrienden heb ik als afscheidscadeau veel muziek meegekregen. Zaterdag reisde ik naar Coronie voor een verslag. De gehele reis, heen en terug, had ik de cd ‘Lady sings the blues’ op staan. Billy Holiday en de Coronie blues; authentieker kan niet! Een dag eerder koos ik bij mijn eerste ‘kerstdiner’ voor zalm en rode wijn. Smaakte universeel goed. Als je innerlijke bedding op orde is, kan je – waar je ook bent – volop van alles genieten. Prettige kerststemming toegewenst!

Iwan Brave