In de lucht

Door Iwan Brave – Eindelijk was hij dan daar, zijn grote vriend, idool en ongetwijfeld grote voorbeeld: Hugo Chávez. En het dondert niet dat hij er was voor slechts een ‘bliksembezoek’ van enkele uurtjes, om vier vage ‘barterdeals’ te tekenen. Voor president Bouterse was het een after-Srefidensiparty, en elk stapje richting ‘nieuwe vrienden’ is er één. Zo hunkert hij naar internationale acceptatie – liefst in de regio. Geef hem maar ongelijk.

Een dag eerder op Srefidensi had Bouterse al een mooi presentje gekregen van de Braziliaanse luchtmacht in de vorm van een wervelende vliegshow. Zelf had ik die dag geen zicht op zijn gelaatstuitdrukking, maar reken maar dat hij in zijn sas was. Het was bedoeld als cadeau voor de 35-jarige Republiek, maar Bouterse moet het vooral als voor zichzelf hebben ervaren. Als poepie laten ruiken aan neokoloniaal Nederland en neo-imperialistisch Amerika. En natuurlijk de verstokte oppositie.

Zelf had ik nog nooit een (militaire) vliegshow gezien en ik was eigenlijk ook nooit van plan er een te gaan zien. Spectaculair was het zeker, bovenal aanstekelijk. Alsof zeven ronkende reuzenwespen, aangemoedigd door opzwepende housemuziek vanaf de grond, brutale capriolen boven het Onafhankelijkheidsplein en de Waterkant uithaalden. Er hing sowieso een heel andere ambiance in de lucht. Het afnemen van het defilé van de gewapende machten door Bouterse is beduidend anders dan door Venetiaan. Die stond er altijd een beetje ongemakkelijk bij, zo van: het moet maar, but not my cup of tea. Bij Bouterse krijgt het allemaal die volksverblindende glans van brood en spelen.

Wonderlijk trouwens hoe iemand nooit meer lijkt af te komen van een bepaald imago. Het valt me op dat als nu internationaal een foto van Bouterse wordt gebruikt, het meestal eentje is waarbij hij het defilé afneemt pal na zijn inauguratie, met achter of naast hem een officier. Me verplaatsend in iemand buiten Suriname die naar zo’n foto kijkt, roept het dan het verontrustende beeld op van: ‘the return of the dictator’. Niet op de laatste plaats vanwege zijn karakteristieke ringbaard. Dan zie je hoe de media subtiel naar believen imago’s kan maken of breken. Maar aan de andere kant toch ook dat confronterende gevoel van de onderliggende werkelijkheid.

Ook wordt alles sinds Bouterses aantreden onder een psychologisch vergrootglas gelegd, al was het maar om die suggestieve beeldvorming bevestigd te krijgen. Toen Bouterse herinvoering van de militaire dienstplicht aankondigde, haalde dat de Nederlandse pers met een foto zoals boven omschreven. Ook toen de militairen kortstondig meepatrouilleerden met de politie in de binnenstand van Paramaribo omwille van de criminaliteitsbestrijding. Terwijl deze maatregel eerder is toegepast in achterliggende regeerperioden.

Toch roept Bouterse, volgens scenario, ook zelf dit beeld over zich heen. Hij wil ermee imponeren maar ook subtiel intimideren. Want ineens wordt de president beschermd door onverdekt zwaar bewapende figuren van het kaliber commando’s. Tijdens Srefidensi door het ‘nog niet wettelijk’ ingekaderde Corporate Training Unlimited (CTU), waarover zijn zoon Dino – die tot acht jaar cel is veroordeeld wegens wapen- en drugsbezit – de leiding heeft. Die CTU-jongens wekken de indruk dat Suriname voor politici een net zo dodelijk land is als Mexico of Colombia. Maar Bouterse lijkt willens en wetens de natie mee te slepen in een door hem zelf geregisseerde angstpsychotische toestand.

Ongetwijfeld zal hij meer voor zijn leven te vrezen hebben dan een Venetiaan met ‘tien schone vingers’. Zijn veroordeling door de Nederlandse rechter wegens grootschalige drugssmokkel zal wel niet geheel gebaseerd zijn op loszand. Toch heeft het vooral te maken met de militaire aard van het beestje. Amper drie maanden aan het bewind en nu al hangt alweer te veel militarisme in de lucht. Alsof hij op twee paarden wedt, in geval van een ongunstig vonnis bij het 8-decemberproces. Ergens in mijn achterhoofd toch wel gerustgesteld dat die WikiLeaks-Amerikanen weliswaar buiten territoriale wateren maar voor de kust ‘oefenen’.

Iwan Brave