donderdag, maart 28, 2024
HomeColumnsHerschepping

Herschepping

-

Does Travel

Iwan BraveDoor Iwan Brave РHet is een vast ritueel als ik mijn kinderen naar school breng. Dan geef ik ze elk een SRD voor lekkers in de pauze. Ook de allerkleinste geef ik een kwartje als ik hem aflever bij de cr̬che. Hij neemt het gretig aan. En elke keer ben ik me ervan bewust hoe bijzonder dat is in hedendaags Suriname. Nog maar zes jaar geleden was de Surinaamse gulden duizelingwekkend gedevalueerd en moesten we het doen met groezelige, drienullige biljetjes.

Ik had te doen met het Surinaamse kind omdat het niet opgroeide met het zaligmakende gevoel van munten. Ben nu zo blij dat mijn kinderen zich ook later zullen herinneren dat ze van papa zo’n munt meekregen voor in de pauze. Velen zullen het zich nog wel herinneren hoe het was als je van een suikeroom of suikertante een gulden of daalder in je handpalm gedrukt kreeg. Niets zo pedagogisch als een munt. Geef een klein kind de keus: een biljet van honderd of een handvol munten. Geheid het laatste, want het spreekt elk kind tot de verbeelding. Al was het maar vanwege al die sprookjesschatten. Daniel heb ik bij hoofdrekenen het een en ander kunnen bijbrengen met dubbeltjes en kwartjes.

Met de invoering van de SRD in 2004 deed de klinkende munt weer zijn intrede in het Surinaams betalingsverkeer. De man aan wie we dat te danken hebben, is economisch wonderdokter Andre Telting. Hij heeft ons vrijdag plotseling verlaten. Een schok ging door de natie. En wat een timing. Nog de maandag ervoor ontving hij de hoogste onderscheiding van president Venetiaan. Hij werd benoemd tot drager van het Groot Lint in de Ere-Orde van de Gele Ster. Telting, die in september met ‘pensioen’ zou gaan, was al tien jaar geleden pensioengerechtigd. Maar als een echte pater familias besloot hij op dringend verzoek van de natie nog eens monetair puin te ruimen. Vooruit, nog een keer.

Een bankpresident met gouden vingers en van internationaal formaat. Van een kwaliteit die nog maar zeldzaam voorkomt in Suriname. Voor Telting was het nu echt welletjes. Zelfs toen het Nieuw Front in de waanillusie was wederom de verkiezingen te winnen, had de bijna 75-jarige al voortijdig laten weten af te zwaaien. Dat getuigde van groot leiderschap; durven ermee op te houden met de overtuiging dat je een stevig fundament hebt neergelegd. Erop vertrouwend dat met een beetje gezond verstand daarop verder wordt uitgebouwd. Telting blijkt letterlijk alles te hebben gegeven. Zijn hart begaf het.

Ik herinner me hem als een man bij wie je je op je gemak kon voelen. Je hoefde geen diepgaand economisch inzicht te hebben om hem te kunnen interviewen, want hij was in staat zijn zwaarwichtige werk te relativeren en in begrijpelijke taal te verwoorden. Vroeg je naar zijn geheim dan was hij zo iemand die je dan kon verrassen met een antwoord als: ‘Simpel; een plus een is twee.’ Of: ‘Je kunt niet meer uitgeven dan je binnenkrijgt.’ Natuurlijk had Telting mee dat nog een behoorlijk restant Nederlandse verdragsmiddelen over was en betalingsbalanssteun. Dan nog kwam het aan op de kunst van juiste besteding. Een slimme kruidenier die zijn spaarzame munten meerdere keren wist te keren.

Ik had me voorgenomen op hem af te stappen – nadat hij eerst tot rust zou zijn gekomen – voor een groot persoonlijk interview. Maar dat kan ineens niet meer. Ik sprak zijn broer Emile naar aanleiding hiervan. “Goede zielen overlijden plotseling en lijden niet”, zei hij. “Dat zijn namelijk engelen die God gezonden heeft.” Hij had daarom vrede met het heengaan van zijn oudste broer. Ook ik ervaar, naast de schok, zoiets positiefs. Telting herschiep Suriname monetair namelijk als volgt. Hij zei: ‘Er kome licht.’ Toen kwam er licht. Hij zag dat het licht goed was, en vertrok met medeneming van de hoogste onderscheiding. Andre, bedankt voor die wederom klinkende munten, medenamens onze (klein)kinderen!

Iwan Brave

opening
Fernandes Express
KASSAV LIVE in Rotterdam

6 REACTIES
  1. Het is waar goede zielen overlijden plotseling en lijden niet, waarom dit stuk uit jou column mij zo aanspreekt is dat toen ik dat bericht kreeg dat telting was overleden ik gelijk moest denken aan de kwelgeesten van suriname en de mensen die mijn volk hebben geknecht en onderdrukt ik vroeg mij af waarom gaat zo een goed mens dood en de vernietigers van mijn volk niet, het is waar goede zielen plotseling overlijden en niet lijden.


    Maak melding
  2. Tel en Ting!

    Zo groot als de zonen van Thor waren, zo groot was de kennis van Andre. Zo slim als de kleinste spin is, zo slim was het kopje van Andre. Suriname verliest een zoon met het hart op de juiste plaats, ook al vond hetzelfde hart dat de tijd daar was.

    Misschien wil het hart Andre behoeden voor ellende. Misschien wil het hart Andre met alle goeds heen sturen. Misschien wil het hart Andre beschermen voor onzekere tijden.
    Wie het weet, mag het zeggen; zo plotseling?

    Ook ik heb vroeger met munten gepronkt. Ja, die waren het belangrijkste ruilmiddel in mijn jeugd. En als ik ze kreeg, dan was ik jarig. Bedenk je even dat je van die goede suikertante vijf cent krijgt. Een licht, bijna vierkant zilveren munt met meer waarde dan het woog. Dan ga je naar de Chinees op de hoek waar sommige lekkernijen nog een halve cent kosten. Dan laat je de Chinees zo veel mogelijk lopen van de ene fles naar de andere fles snoep, totdat hij zei: “a sali! Pingatjauwaah!”

    En toen kwam een periode van tranen. 1 op 1,5 was de SF ten opzichte van de Nf in ’75.
    Zeven jaar later was het eerst 2Sf voor 1 Nf.
    En ineens ging het als een speer omhoog, niet te houden en niet te geloven. Je moest je geld van de bank halen en het ergens in vastleggen. Wie toen tien duizend sterke Sf op de bank had, kon een paar maanden later slechts een pakje Morello met zijn gespaarde zuurverdiende tienduizend kopen. Ellende!

    En toen kwam Andre. De periode Tel en Ting brak aan. Iedereen ging Tellen en ook iedereen kon uiteindelijk Tingen. Kassaaa!
    Suriname en de Surinamers waren gered. Gered van de ondergang en gered van Haiti-achtige taferelen. Jaaah, we zijn door Andre gered.
    Wie dat niet meer weet mag zich niet terecht Surinamer noemen. En dat we dat allemaal te danken hebben aan de doodgewone opvatting van Andre dat 1 en 1 dus 2 is.

    Rust zacht!


    Maak melding
  3. Alle nabestaanden en alle surinamers gecondoleerd.

    we verliezen een grote zoon van Suriname.
    Ik hoop dat zijn werk wordt voortgezet als blijk van waardering.

    Raga


    Maak melding
  4. Iwan;
    Dat werk kon alleen maar plaatsvinden in een goed politiek klimaat. Dat van Venetiaan.
    Beiden zijn grote zonen van Suriname.
    Laat al die standbeelden maar.

    Hopelijk blijft er iets van het werk van Telting overeind staan.


    Maak melding

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

LAATSTE BERICHTEN:
TOP SITES