Geestelijke armoede

Door Usha Marhé – Ro is acht jaar, hij kan nog niet lezen of schrijven, want hij is nog nooit naar school gegaan. Ook spreekt hij nauwelijks Nederlands. Hij zorgt een beetje voor zichzelf, hosselt als een jong volwassene en is erg goed in rekenen, vooral als hij een centje verdient met kleine klusjes. Ro is een slimme jongen, die met de juiste begeleiding ergens kan komen. Maar hij zit in een kritieke leeftijd: nu is hij nog bereikbaar, straks kan het te laat zijn, als zijn behoeftes als tiener en jonge man groter worden en hij andere manieren moet bedenken om aan geld te komen.

Hij zou op zijn buurtschool naar school kunnen, maar Ro is een survivor geworden met een streetwise overlevingsmentaliteit. Zelfs de oudere jongens in de buurt luisteren naar hem. Ro tussen andere jonge kinderen in de klas plaatsen, is daarom vragen om problemen. Eigenlijk is er niet eens plek, deze buurtschool kampt met andere, grotere problemen: er zitten minstens veertig kinderen in een klas, want het is een kinderrijke buurt en het gebouw is te klein. Per klas is er één docent beschikbaar. Zowel leerboeken als leesboeken zijn schaars. De mensen uit de gemeenschap doen hun best, maar de meesten hebben geen leescultuur en hebben vaak zelf ook geen schooldiploma.

Ro’s moeder heeft vijf kinderen, het is onbekend wie de vaders zijn. Van de vijf kinderen is hij de enige die nooit naar school is gegaan, de anderen wel, maar met moeite. De moeder is kostwinner, leidt een ongeregeld bestaan en is bijna nooit thuis. Door de problemen rondom het onregelmatige schoolbezoek van de oudere kinderen is zij bekend bij de Inspectie van Onderwijs. Ze breken daar ook hun hoofd over het probleem hoe Ro wel naar school te krijgen, met een moeder die niet meewerkt. Haar uit de ouderlijke bevoegdheid ontzetten helpt niet, want dan ontstaat er een ander probleem: wie gaat de kinderen opvangen en begeleiden?

Het hoofd van de buurtschool heeft met deze moeder gesproken. Mensen uit de buurt hebben ook met haar gesproken. De inwonende oma en opa hebben weinig zeggenschap. Ro’s moeder heeft hem gewoon nooit op school ingeschreven. Het was voor haar geen prioriteit. Zijn jongere zusje heeft ze wel ingeschreven. De mensen uit de buurt hebben Ro echter nog niet opgegeven, en de inspectie ook niet. Een meki meki tante, een gemaakte tante, heeft zich het lot van Ro aangetrokken. Ze doet veel moeite om hem volgend jaar op een school in de buurt te krijgen.

Maar er zijn zoveel Ro’s in Suriname. Verderop in district Wanica, waar Ro woont, fietsen twee jongetjes de hele dag over straat. Ook zij gaan niet naar school. Mensen uit de buurt zijn met de moeder gaan praten. Er is hulp en schoolgeld aangeboden. De Inspectie van Onderwijs weet ervan. Niks heeft geholpen. De moeder ziet er het nut niet van in, of ze heeft gewoon geen zin om moeite te doen. De jongens mogen in de buurt soms klusjes doen. Maar doorgaans vervelen zij zich. Daarom fietsen zij vaak de hele dag over hun straat, waar de auto’s soms in moordend tempo langs rijden.

Dan zijn er ook nog de jongens en meisjes die knippa’s of iets anders verkopen op de hoeken van veel drukke straten in Paramaribo. Veel van deze jongens en meisjes zijn van een leeftijd waarbij je verwacht dat ze in de schoolbanken thuishoren. Maar ze hosselen tijdens schooltijd, en ook laat ’s avonds, als ze in bed horen te liggen. Soms zie je een ouder meisje in een auto met een mannelijke bestuurder stappen, na een onderhandeling. Het is niet moeilijk om te begrijpen waar die onderhandeling over ging, soms is het zelfs hoorbaar, de auto’s staan immers dicht naast elkaar op de Surinaamse wegen. Voor pedofielen is deze situatie een paradijs, want niemand beschermt deze kinderen.

Al deze kinderen maken een structureel probleem in Suriname zichtbaar. Er is een onderklasse die hosselt. De meeste mensen uit deze onderklasse snappen dat scholing de uitweg is naar een beter bestaan en investeren daarin, voor zover ze kunnen. Maar sommige ouders ontberen dat inzicht of hebben gewoon geen zin om moeite te doen. Geestelijke armoede creëert op die manier allerlei andere soorten van armoede. Zo ontstaat de volgende generatie in de onderklasse, vaak zonder positieve vooruitzichten.

Op de moeder van Ro hoeft niemand te wachten. Ro zal het zelf moeten doen. Met de hulp van zijn meki meki tante kan hij de vicieuze cirkel voor zichzelf doorbreken. Grantangi tante, namens Ro, die nu nog te jong is om te weten hoe waardevol het is dat u in hem gelooft.

www.ushamarhe.nl