Ongevallen ster

Door Iwan Brave – In Suriname hadden we geen televisie. Die hadden we pas nadat we in 1970 in Nederland gingen wonen en een van de onuitwisbare zwartwitherinneringen uit mijn kinderjaren zijn optredens van de Jackson Five met Michael als curieus wonderkind. Als jongste keek ik met mijn broers en zuster gebiologeerd naar zingende, herkenbare generatiegenoten. Via de buis groeiden we samen op met Michael Jackson in een witte wereld en dat heeft een familiaire band geschapen.

Ergens in mei kocht ik voor een prikkie op een tankstation in Amsterdam Jacksons cd ‘Number ones’. Heel geschikte muziek voor in de taxi die ook op lager volume goed tot zijn recht komt en prettig in het gehoor ligt voor alle soorten klanten. Dat zegt veel van Jacksons muzikaliteit. Eindeloos luisterend naar al die hits kwam ik weer tot de conclusie dat hij the Master of Beat was.

In mijn leven heb ik maar twee megaconcerten gezien. Een daarvan was van Michael Jackson in de Rotterdamse De Kuip in 1992, tijdens zijn Dangerous-tour. Ik kreeg de kaarten enkele uren vantevoren per toeval in handen, want de concerten waren allang uitverkocht. En zo stond ik – als een totale verassing in mijn leven – met een goede vriend in een bomvolle De Kuip. Het bleken ook nog veldkaarten en we stonden redelijk vooraan. Jacksons imago was op dat moment een loszittend en open, witsatijnen hemd. Hij was allang niet meer die natural zwarte jongen met zijn mooie afro, maar wel het goddelijke fenomeen ‘Michael Jackson’. Tijdens de show kwam hij, na een ontploffing van veel zilvervuur en rook, in een kooiwerk los van het podium en bewoog omhoog richting veld. Een windmachine liet zijn witte hemd en zijn glanzende ontkroesde haar stormachtig wapperen. Ik was echt geen hysterische fan. Maar toen Jackson, vervaarlijk hangend aan de kooi, boven mijn hoofd verstild bleef zweven, besefte ik met een brok in mijn keel dat ik de grootste sensatie voor de rest van mijn leven beleefde.

Michael Jackson was de onbetwiste ‘King of Pop’. Dat onderstreepte hij meesterlijk door ook nog eens rechten van The Beatles-songs op te kopen. De randverschijnselen rondom Jacksons persoon boeiden me niet. De beschuldigingen over zijn vermeende seksueel misbruik van kinderen zag ik als een persoonlijke tragedie, evenals zijn transformatie van ‘zwarte man naar blanke vrouw’. Velen reageerden met afschuw, maar voor mij was Michael gewoon een excentriekeling die zichzelf wilde herscheppen. Deze hoogmoed kwam hem duur te staan. Hij werd uiteindelijk de aandoenlijke belichaming van zijn statement: ‘It doesn’t matter if your black or white’.

Toen ik donderdagavond op de autoradio vernam dat Jackson ‘met spoed’ naar een ziekenhuis was afgevoerd, flitste even door me heen: “Hij zal toch niet…” Mijn gedachte hield het bij ‘oververmoeid’ en ‘stress’. Toen ik even later zijn ‘Number ones’ – van het onbegrensde ‘Don’t stop‘til you get enough’ tot het nederige ‘One more chance’ – had opstaan, trilde mijn mobieltje vanwege het sms-bericht van een vriendin: ‘Michael Jackson is overleden.’ Het was alsof ik een oudere broer en het kleine broertje uit mijn zwartwitherinnering tegelijk had verloren. Toch voelde ik vooral berusting. Ik had altijd al zo’n gek voorgevoel dat zijn geplande concerten in Londen niet zouden doorgaan. Alsof een lichamelijk gesloopte stuntman per se nog een laatste, halsbrekende ‘comeback’-stunt wilde uithalen. God heeft hem hiervan behoed. Of zo je wilt: saved by the bell.

Toen ik de volgende ochtend over de snelweg reed, galmde op de radio als ode het nummer ‘Ben’. Berusting of niet, ik liet mijn tranen de vrije loop voor Michael. Met hem is voor mij definitief de twintigste eeuw heengegaan en een essentieel deel van mijn prille jeugd. Voor ons jongste broertje Ruben (die als nakomeling in het kleurentelevisietijdperk werd geboren) en diens generatiegenoten blijkt het nog moeilijker te bevatten. “Je had altijd de zon, de maan en Michael Jackson”, uitte Ruben zijn gevoelens. Michael als eeuwige ster die steevast weer rees en straalde. “En dan blijkt dat ook hij gewoon een mens was.”

Maar luisterend naar Ben, besefte ik dat Michael waarachtig een engel was, die een halve eeuw in sterfelijke vorm op aarde vertoefde en zingend miljarden harten heeft verblijd. He was send to perform. Vijftig concerten in luttele uren uitverkocht, is op zich een ongeëvenaarde prestatie en hoogtepunt van jewelste! Alleen daarom al is Michael geslaagd in zijn laatste stunt en heengegaan als ongevallen ster. En niemand hoeft zich belazerd te voelen, want op de kaarten stond nadrukkelijk: ‘This is it’.

Iwan Brave