vrijdag, maart 29, 2024
HomeRedactioneelStandbeeld De Kom antropologisch gezien

Standbeeld De Kom antropologisch gezien

-

Does Travel - naar Suriname

Door Merijn Hattink – Het standbeeld van Anton de Kom is een vaststaand feit. Discussies en emoties zullen hieraan niets veranderen. Toch had stadsdeel Zuidoost veel gekwetste gevoelens kunnen voorkomen. Een antropologische les voor de toekomst.

Een antropoloog tracht een culturele groep van binnen uit te bestuderen door participatie en observatie. Je loopt als het ware door de stad, om die volop te beleven: te ruiken, te horen, zien en te voelen. Tegelijkertijd tracht een antropoloog als een helikopter boven de stad te hangen om de totale structuur te zien. De ene antropoloog hangt meer in de lucht, de ander bevindt zich meer op straat.

Als Antropoloog ben je geen journalist die zijn opinie wil opleggen. Eerder tracht je een sociaal culturele groep van binnenuit te beschrijven en weer te geven. Een journalist schrijft voor zijn publiek een antropoloog schrijft over (zijn) mensen. Zo zocht de redactie van de talkshow Pauw & Witteman voor aan tafel naar een antropoloog die onderzoek had gedaan onder islamitische jongeren. Het telefonische voorgesprek leverde een positief (neutraal ) verhaal op. De antropoloog mocht weg blijven. Het argument van de redactie was: “We willen een kritisch verhaal.” Kritische verhalen kan je ook niet zo snel van een antropoloog verwachten. Wel kritisch in die zin dat je een ánder beeld laat zien.

Het imposante standbeeld van Anton de Kom in Amsterdam-Zuidoost – met alle ontstane commoties en emoties rondom – is in dit licht voor een antropoloog een interessant fenomeen. Volgens velen is hun held ‘veel te naakt’ uitgebeeld. De Kom was een Surinamer die opkwam voor het onrecht jegens de gewone man. Daardoor niet geliefd bij de Nederlandse overheerser maar op handen gedragen door het volk in Suriname. Een socialist die tegen het imperialisme streed. Uiteindelijk verbannen uit zijn geliefde moederland en omgekomen als Nederlandse verzetsstrijder in het Duitse concentratiekamp Neuengamme tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij is daarom niet alleen voor vele Surinamers een groot voorbeeld maar ook voor (communistische) Nederlanders en vele anderen. Kortom: De Kom is een held, een symbool geworden.

De commotie gaat dan ook niet over of hij een standbeeld waardig is, maar over de vormgeving ervan. Hoe de kunstenares Anton de Kom heeft uitgebeeld voldoet niet aan het symbolische beeld dat hem door een belangrijk deel van de Afro-Surinaamse gemeenschap wordt toegeschreven. Als Antropoloog wil je dan graag weten met welke symboliek zij De Kom vormgegeven hadden willen zien. Het zegt iets over de beeldvorming van hún geschiedenis; hoe ze deze willen vormgeven en hoe ze hún geschiedenis ervaren. Geschiedenis – en de tentoonstelling daarvan – is subjectief.

De vormgeving vertelt ook iets over het nu. Hoogstwaarschijnlijk zou daarom aan het standbeeld in de periode vlak na de Tweede Wereldoorlog veel meer communistische elementen hebben gezeten, aangezien het communisme toentertijd nog volop leefde onder het (arbeiders)volk. Een andere vraag die voor een antropoloog in deze kwestie interessant is: waarom heeft het stadsdeel juist voor dit ontwerp gekozen? Welke processen zijn aan de keuzen van dit betreffende beeld voorafgegaan? Waarom heeft de kunstenares hem zo gesymboliseerd?

Vooral het eerste punt – de beleving van de vormgeving – is interessant. De vraag is in hoeverre het stadsdeel de Surinaamse gemeenschap als zodanig voldoende erbij betrokken heeft. Is het een te wit westers verhaal geworden in de symboliek van het standbeeld? De uiteindelijk ontstane commotie is mogelijkerwijs eerder veroorzaakt door onkunde dan door onwil. Er zijn talloze voorbeelden waaruit blijkt dat we allen de geschiedenis niet op dezelfde wijze beleven en vormgeven. Als antropoloog zou ik alle belevenissen naar voren halen en naast elkaar plaatsen – dus ook die van de politieke besluitvorming. Hierdoor krijg je verschillende gezichten, verhalen en uitgangspunten rond om de vormgeving van een stukje geschiedenis verbeeld in het standbeeld van onze held Anton de Kom.

Merijn Hattink is sociaal-cultureel antropologe

opening
Fernandes Express
KASSAV LIVE in Rotterdam

16 REACTIES
  1. Anton de Kom had gewoon afgebeeld moeten worden zoals we hem het meest op foto’s hebben gezien, netjes in pak met hoed en niet zo belachelijk als nu een feit is. Hij was een groot man met een sterk gevoel voor het recht van de mens hij ging in holland in verzet tegen de Duitsers dus hij kwam op voor de hollanders tegen de duitse overheerser als je dat doet, opkomen voor de mensen waarvan hun regering eigenlijk jou overheerser is dan ben je in mijn ogen een groot man en kom je echt op voor gerechtigheid zonderaanziens des persoon wit of zwart hij hielp hollanders die eigenlijk in zijn vaderland suriname zijn tegenstanders waren als je deze gedachte hebt ben je een echte vrijheidstrijder daarom vind ik dat er een ander fatsoenlijk en groter standbeeld en moet komen van de Kom een van de grootste mensen uit Surinaamse history


    Maak melding
  2. Volkomen mee eens Bakramang, niets aan toe te voegen.
    Men heeft het hier tenslotte over de vader des vaderlands van Suriname!!!


    Maak melding
  3. Schandalig ;

    Geen gezeur verder hier over .

    Wachten op een persoon die een bommetje er onder plaats – en weg is het beeld .

    Dan vragen aan kunstenaar Erwin De Vries , of zijn geweldig mooi beeld van Anton De Kom daar geplaatst mag worden .

    Het beeld die Erwin De Vries gemaakt heeft , is om dibieuse reden afgekeurd !!
    Het standbeeld was perfect.
    De commissie ter beoordeling heeft om een andere reden het kunstwerk afgekeurd .
    [ Er is / was sprake van discriminatie ]

    Een blanke moest het beeld maken .

    Voor het juiste antwoord .
    Raadpleeg Roy Ristie
    of
    nog beter
    Intervieuw Erwin De Vries hier over .

    Adres ;
    Zijn woning staat naast de woning van de ambasadeur van Nederland

    Anton Drachtenweg ;
    Paramaribo – Suriname

    Telefoon 45 38 39
    En bellen ………………. NU NU


    Maak melding
  4. Minderwaardigheidscomplex is een slecht gewoonte. het groeit zo ver dat je het niet meer kan genezen. iets posiiefs benaderen is gewoon en probleem.
    ik zou zeggen.
    plaats de juist text bij het beeld en het is ok.
    vertel gewoon wie hij was en wat hij heeft gedaan.

    want al ga je een zo mooie beeld maken.
    iemand die de kom nooit gekend heeft kan ook niks begrijpen met een mooie beeld.

    houden jullie toch een keertje op met gezeur.

    kang kang sranangman.

    papo


    Maak melding
  5. Anton met of zonder bronzen ballen, hij staat er als een dijk en daar gaat het me dunkt om. Als wij ooit eens zelf een opzetten kunnen wij zijn tooi en lokatie zelf wel bepalen.

    Wat doen we zelf om dit landskind te verheffen?


    Maak melding
  6. het ergste aan deze hele gemekker is als je vraag aan de surinaamse jeugd wie de kom is en je vraag ze wie bouterse is dan zal je zien wat ik bedoel.wat ik hiemee wil aangeven is dat hier in nederland lopen ze de grote nationalisten uit te hangen maar in suriname geven ze de jeugd een hele verkeerde beeld over een echte vrijheidstrijders. in suriname moeten wij onze echte leiders ik zeg nogmaals onze echte leider eren en waarderen en niet mensen met bloed aan hun klauwen ik wacht op de eerste surinamers die ook een beeld van zijn leider om de dam wil hebben .


    Maak melding
  7. dat doe jij toch al met die man die onze landskinderen op barbaarse manier omzeep heeft geholpen. jij verheerlijk deze man en zijn misdaden dit is het gedrag van een bloedhond .


    Maak melding
  8. DUivel, je wordt steeds ziekelijker,je bent zo haatdragend dat je door het bos de bomen niet meer ziet.Weer kom je aan met 80er jaren,JOE SIKI SANI JOE,DIT ARTIKEL HEEFT NIETS EN DAN OOK NIETS VAN DOEN MET JE pain in the a..,kap er nou mee om elk artikel aan te grijpen om je frustratie`s te botvieren en jij wil anderen als gefrustreerden bestempelen?

    We moeten maar blij zijn dat hoe dan ook de overheersers(Nederland)Anton de Kom een plekje hebben gegeven,aan Suriname zal het niet liggen die geven liever aan boeven(Aron)een plekje,die nooit een stempel hebben gedrukt om de bevolking van Suriname,inderdaad ik had A.de Kom liever gezien als op de foto`s in een net westers kostuum.


    Maak melding
  9. zon rot stuk houd we hebben tedanken aan het laks heid van vele su brada,s en sisa,s.
    zou men durven om piet hein de zee rover,moordenaar ook naakt te plaatsen,of andre de bier zuiplap


    Maak melding
  10. je zou dit kunnen vertalen met, hoe gestript zijn wij o Srananman. gestript van onze held, gestript toen onze ouderen streden voor een beter leven. gestript, gezweept afro’s en contractanten zien wij de koffie en suikerriet velden. bezweet zwart en bruin in de hete zon. Anton de Kom is niet alleen voor de afro’s. maar voor ons allen Srananman.

    als wij een gedicht van Anton de Kom lezen staat er,
    en gij
    wel verzorgd uw teere handen
    wel gedaan
    uw gelaat
    Glimmende laarzen
    lakensch pak
    met gevulde zak
    enz enz, moeten wij hem dan zien in een lakensch pak. het beeld van Kwakoe in Suriname werd ook niet gekleed. alleen in pangi staat het beeld daar. wij moeten het positieve in zien. Anton de Kom heeft zijn werk in Suriname niet mogen afmaken (geen benen), hij kan niet verder. hij werd uit zijn vaderland verbannen. de kleren die hij niet draag is het lakensch pak.


    Maak melding
  11. Algemene informatie .
    ik merk dat veel van de mensen die hier reagere niet goed op de hoogte zijn van het misdadig karakter van het regime bouterse.
    Ten tijde het militaire bewind na de coup van 25 februari 1980 vinden studenten-en docentenprotesten plaats tegen het regime en tegen het toenmalige universiteitbestuur dat sterk op de hand was van bouterse c.s in december 1982 werd de universiteit voor bijna tien maanden gesloten.bij de heropening op 17 oktober 1983 werd de naam gewijzigd in Anton de kom universiteit. hier is het antwoord op de vraag waarom de naam anton de kom voor verbonde is met de universiteit. het is meer een revolutionare retoriek geweest om zo het volk en de studenten achter die mislukte revo te krijgen. zo kan je zien wat (mensen) allemaal in hun hoofd halen om macht te behouden. zelf onze universiteit was niet gevrijwaard van deze demagogische beesten.


    Maak melding
  12. Het hoofd van het kunstcentrum van Zuid Oost Annet Zondervan schreef als reactie op het kritiek op proces en vormgeving van het Anton de Kom beeld in een ingezonden stuk van het Parool het volgende:

    dat de critici “..last hadden van het gerinkel van de slavenketens van hun voorouders”

    over de klacht over de naaktheid van het beeld
    dat het is half niet zo erg als “de David van MichelAngelo”

    over de tot standkoming van het beeld
    “het hout (die als mal werd gebruikt) is door de kunstenares in het oerwoud van Suriname gehaald en per boot naar Nederland verscheept…een prachtige symboliek van de reis die de Kom zelf maakte”

    Geen enkele idioot zou durven om een reis in een scheepsruimte aan geen enkele neger uit de Americas aan te bieden als een prachtige symboliek.
    En al helemaal niet dat het beeld uit een boom gehouwen is. We staan dicht bij de natuur, ma a no bon prit unu.

    Wat het Surinaamse referentie kader te maken heeft met een Italiaan die graag jonge mannen poedelnaakt afbeeld ontgaat me ook.
    Maar helemaal belachelijk vond ik de opmerking over het gerinkel.

    En dat geeft richting aan kunst in het multi-culturele bijlmer?
    Zijn die mensen helemaal van de pot gerukt!

    Ik heb de foto van het beeld aan een Nigeriaanse vriend uit Engeland getoond en uitgelegd dat het een Surinaamse vrijheidstrijder was. Zijn eerste reactie was(nog voor ik was uitgesproken)Let me guess, it was made by a white woman age 30-45.

    I rest my case


    Maak melding
  13. Jammer dat waterkant ook weer een hollander moest vragen zijn mening te geven over het beeld.
    Het beeld is wat de kustenares graag ziet in de zwarte man. Het beeld heeft jammergenoeg niks met Anton de Kom te maken, het is gewoon een egotrip van de kunstenares.


    Maak melding
  14. Heb het beeld menig maal gezien, begrijp de ophef niet. het is maar een beeld, hebben jullie dan niets beters te doen? zijn jullie ook degene die zwarte piet niet zien zitten, die zich gediscrimineerd voelen als ze weer eens ergens niet aangenomen worden of als er in het nederlands elftal maar 2 zwarte spelers rondlopen gaan schreeuwen dat de trainer discrimineert? zal me niet verbazen als dit dezelfde mensen zijn die hier ophef over maken. ga iets nuttigs doen waar iedereen iets aanheeft als je zonodig je mond wil roeren.


    Maak melding
  15. Het standbeeld is GEEN vaststaand feit. Mensen hoeven zich dat immers niet zomaar door de neus te laten boren (door notabene een stadsdeel dat gefinancierd wordt van IEDERS belastinggeld). Zeker aangezien het levenswerk van De Kom een MAATSCHAPPELIJKE impact heeft (gehad) en zijn nalatenschap en nagedachtenis derhalve een PUBLIEKE zaak vormen. Helemaal in een stadsdeel waarvan de bewoners –veelal landgenoten van De Kom- zich nu met regelmaat in hun directe leefomgeving geconfronteerd zien met een massieve tegenwoordigheid die een eerbetoon zou moeten zijn aan een Surinaamse held, maar jammerlijk faalt in het bewijzen van die zo gerechtvaardigde eer.

    Discussie en emotie dienen, zeker gezien hun hevigheid in deze zaak, op z’n minst tot twijfel en heroverweging aan te zetten. De Kom was een Surinamer en zijn naam is onlosmakelijk verbonden met Suriname. Juist daarom zou de kunstzinnige visie van een Surinaams artiest(e) interessant en veelzeggend zijn; de verpersonificatie die een nakomeling van slaven zélf geeft aan een significant figuur met gedeelde historie en verwantschap. Daarom is dit standbeeld –naast dat naakte voorkomen en vrij inhumaan silhouet- in mijn optiek ongepast. Het is het blikveld van een buitenstaander, uitgehouwen in brons. Het is de kijk OP een Surinamer, niet die VAN een Surinamer.


    Maak melding

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

LAATSTE BERICHTEN:
TOP SITES