Zeurpieten

Door Iwan Brave – Dit jaar is pakjesavond aan mij voorbijgegaan. Ondanks de talloze schoenen in de gang heb ik geen enkel cadeautje van de goedheilig man ontvangen. Wellicht dat de Sint denkt: laat die Brave maar eerst de komende jaren bewijzen dat hij werkelijk op het rechte pad is. Ik heb dienst gedraaid op de taxi, waardoor pakjesavond mij toch niet geheel is ontgaan. Het dan normaal bruisende Amsterdam was vrijdag zo dood als een pier. Die Nederlanders zijn heel traditievast; al om zes uur was geen enkele file meer te bekennen.

Nadat een met pakjes bepakt koppel bij mij was ingestapt, vroeg de blonde jongeman wat ik vond van ‘dat gezeur over Sinterklaas’. “Niet Sinterklaas staat ter discussie, maar Zwarte Piet”, mierenneukte ik. Aan zijn toon kon ik opmaken dat hij mij als exponent van de jeremiërende Surinaamse gemeenschap ter verantwoording riep. “Waarom leg je die vraag bij mij neer?” prikkelde ik hem extra. “Zo bedoel ik het niet. Maar Sinterklaas is toch een prachtige Nederlandse traditie dat nog zó leeft bij zoveel gezinnen”, klonk het lichtelijk melodramatisch.

“Ach jongen”, troostte ik hem. “Je moet je niet zo gek laten maken door de media die het geluid van een kleine groep uitvergroot.” Zowel voorstanders als tegenstanders van Zwarte Piet zijn met een vruchteloze discussie bezig, oreerde ik verder. Cultuur is niet statisch en je kan ook niet op commando zeggen: we schaffen iets af. Want als mensen zich eraan vasthouden dan doe je er toch niks tegen. De jongeman: “Het is toch een onschuldig verhaal dat Zwarte Pieten niets anders zijn dan helpers van Sinterklaas en zwart besmeurd door roet omdat ze door de schoorstenen komen afdalen?” Daar is inderdaad niets mis mee. Ook ik dacht altijd dat Zwarte Piet zo oud was als Sinterklaas. Maar die is pas de negentiende eeuw met de haren erbij gesleept, toen de Nederlandse slavernij nog volop floreerde en de zwarte mens als inferieur werd beschouwd. Veel later is de schoorsteen als vergoelijking erin geslopen.

“En dat bewustzijn is wel dankzij de tegenstanders van Zwarte Piet”, wierp ik tegen. De jongeman kon daar niets tegen inbrengen, maar ik hielp hem eruit en zei: “Maar ik heb mezelf als kind nimmer geassocieerd met Zwarte Piet. Dat gekerm van felle tegenstanders heeft eerder een averechts effect. Nu wordt bij donkere kinderen het idee versterkt dat hun huidkleur in inferieure verhouding staat. En omgekeerd krijgen blanke kindertjes mee dat zij voldoen aan hét ideale schoonheidsbeeld.”

Hoe hardnekkig tradities zijn, bleek trouwens uit de verwoede pogingen van nationalist en revolutionair Bouterse die al het koloniale vervloekte. Bouterse had Sinterklaas tijdens zijn regime verklaard tot persona non grata. Sindsdien wordt in Suriname op 5 december politiekcorrect ‘Kinderfeest’ gevierd. Maar het koloniale bloed kruipt waar het niet gaan kan en wordt Sinterklaas alweer uitbundig onthaald door een swingende brassband. De Pieten hun gezichten zijn in wel vier kleuren tegelijk geschminkt: rood, blauw, paars én zilver. Sterker nog: mijn vrouw vertelde via de telefoon vanuit Paramaribo dat dit jaar weer authentieke pieten acte de presence gaven! “Alle pieten, blank of bruin ; ze waren allemaal zwart geschminkt.” En mijn dochtertje van drie vertelde verguld: “Piet is op school gekomen en heeft voor iedereen cadeautjes meegenomen!” Moeten we zoveel kindergeluk om zeep helpen? Als we vanwege de oorspronggedachte Zwarte Piet moeten afschaffen, dan zouden we heel Suriname moeten afschaffen. Immers, ons land was gesticht als één grote, bloedvergietende slavenplantage! Dus ik hou het op het schoorsteenverhaal, waarmee ik opgegroeid ben. Zoals gezegd: cultuur is niet statisch

Trouwens, ik las in het Parool dat Sinterklaas zich tegenwoordig moet indekken met ‘Marokkaanse Pieten’ tegen ‘schoffies’ in bepaalde wijken. En de veiligheidsinstructie voor de Sint luidt: eerst links en rechts kijken of er geen groepjes in de straat staan. “Daarna rent hij als een vuurpijl het huis in”, aldus de voorzitter van de Amsterdamse Sinterklaascentrale. Dus waar Surinamers nog discussiëren, meppen Marokkaanse schoffies erop los. Er is ook een nijpend tekort aan Sinterklazen. Zwarte vaders; grijp hier je pedagogische kans! Hou op met zeurpieten en geef je op als Sinterklaas voor volgend jaar en toon kinderen op ongedwongen wijze dat ook zwarte bovenbazen vanzelfsprekend zijn. If Obama can, Santa Claus can! Einde discussie.

Iwan Brave