Beide wallen

Door Iwan Brave – Ze was Colombiaanse en bij mij ingestapt als klant in de taxi. Nadat ze had gevraagd waar ik vandaan kwam, zei ze herkennend: “Mensen willen dat we kiezen maar we hebben beide culturen.” Ik gooide erachter aan, wat Al Jarreau al twee decennia geleden zong: “Love is not Chicago or LA, home is where your heart’s on fire.” Stellig zei de vrouw: “Uiteindelijk sterven we allemaal waar we zijn geboren.” Ik kan zat Surinaamse skeletten uit de Nederlandse bodem opgraven om deze stelling teniet doen, maar de vrouw verwoordde een diep gekoesterde wens. Omdat ik weer tien jaar aan het Surinaamse leven heb mogen proeven, weet ik zeker waar ik mijn laatste jaren ga slijten. Uiteraard weet ook ik dat de mens wikt maar dat uiteindelijk het lot beschikt.

Toen ik in 1996 naar Suriname remigreerde wist ik dat ik één ding heel erg zou missen: Koninginnedag. Maar ik kreeg er Srefidensi voor terug. Absoluut de zwoele, tropische tegenhanger van Koninginnedag. En daardoor zelfs veel beter! Het is genieten van al dat lekkere eten en opzwepende muziek langs de Waterkant, op het Onafhankelijkheidsplein en in de Palmentuin. Op Srefidensi is Suriname een ware ‘eenheid in verscheidenheid’ en borrelt het nationale bloed volop. Het laatste vooral ook door de grenzeloze dimensies aan vrouwelijk schoon in de Surinaamse melting pot.

Toch hoefde ik Koninginnedag niet te missen, want ik behoorde elk jaar tot de genodigden voor het feest op de residentie van de Nederlandse ambassadeur. Zo ook de Surinaamse politieke, maatschappelijke, artistieke en anderszins geëngageerde elite. In een bedding van diplomatieke etiketten swingde de boel lekker los op kaseko noten, met een oneindige aanvoer van hapjes en dranken. Ik keek altijd uit naar de vers ingevlogen haringen. En wie dacht dat die kieskeurige Surinamers hun neus zouden ophalen voor die Hollandse ‘stinkvis’, kwam bedrogen uit. De riante schalen waren in een mum van tijd blinkend leeg.

En het was altijd een beetje spannend wie je er zou tegenkomen. Vooral tijdens de regeringsperiode van Wijdenbosch, toen een ware koude-oorlogsfeer hing tussen beide landen. Surinaamse genodigden keken elkaar dan lichtelijk aan met: ‘hé heul je ook met de vijand’. Onder hen waren ook echte nationalistische hard liners. Nadat men elkaar het hele jaar de oorlog had verklaard via de media, stond je daar allemaal een toost uit te brengen met: “Lang leve de koningin!” En als na het Wilhelmus ook het Surinaams volkslied ten gehore was gebracht, was het ijs geheel verpulverd.

Ten tijde van regering-Wijdenbosch was ik als journalist niet bepaald geliefd binnen de NDP-gelederen. Tijdens een Sfredensi-receptie op het koloniale Presidentieel Paleis kwam ik in aanvaring met de echtgenote van een ex-militaire gezaghebber. Ze was verbolgen over een kritische column van mij. Terwijl ik lekker genoot van onvervalste Surinaamse pastei, met uitzicht op de Palmentuin, kwam ze met vuurspuwende ogen op me af. “Sta je lekker te vréten op twee walletjes!” beet ze me toe. Ik stond met een mond vol tand… eh, pastei en kon niets uitbrengen. Ja, dat was me een tijd; je was óf pro Suriname (lees: NDP) óf contra Nederland. Geen tussenweg mogelijk.

De vrouw zorgde overigens voor een prachtige beeldspraak door te reppen van: óp twee walletjes in plaats van: ván twee walletjes. Ik zag mezelf in een reusachtige spagaat staan op twee wallen tegelijk, balancerend tussen twee culturen en hangend met mijn kruis boven een kronkelende sloot. Over twee culturen gesproken. De banken ABN-Amro en Fortis gaan fuseren en voormalig VVD-minister van Financiën Gerrit Zalm is als oppersmit aangesteld. “Een zware en ingewikkelde klus. Twee culturen moeten omgesmeed worden tot één cultuur”, zegt Zalm over zijn nieuwe uitdaging. Ik vind zijn aanstelling een lichtend voorbeeld voor Suriname: een PvdA-minister haalt een lid van een oppositiepartij als beste paard van stal. Wat dat betreft zou ook een stukje inspiratie gehaald kunnen worden uit de voordracht van Hillary Clinton als Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken door toekomstig president Barack Obama. In beide gevallen noopt een crisis ‘rivalen’ tot samenbundeling. Nou; Suriname heeft crises te over! Nu nog bundeling als magische druppel.

Teruggekeerd in Nederland, beleef ik de omgekeerde situatie. Ik ben uitgenodigd voor het aanstaande Telesur Srefidensi Feest, dat gehouden wordt bij de Ambassade van Suriname. Beloofd wordt een ‘spetterend’ optreden van La Fiesta! Net als met die persoonlijke uitnodigingen van de Nederlandse ambassade voel ik mij nu ook zeer vereerd met deze. Zolang ik nog niet ben begraven in een van die twee wallen, zal ik blijven vreten op beide. Niks kiezen; héérlijk toch!

Iwan Brave