3 november jl. Het is een regenachtige vrijdagavond en ik ben op weg naar een debat over het beeld van Anton de Kom in Amsterdam Zuidoost. Ik vraag mij af wat er onder de Bijlmerbewoners leeft, anderhalf jaar na de onthulling van het beeld. Ik denk dat de meeste Surinamers in Nederland weten dat de onthulling grote commotie veroorzaakte en dat Surinamers het beeld bedekten met de Surinaamse vlag. Een Comité waardig standbeeld Anton de Kom, verzette zich heftig tegen het beeld dat als racistisch en beledigend werd bestempeld.
Een onafhankelijk onderzoek moest uitwijzen of alle procedures gevolgd waren bij de totstandkoming van het beeld. Het onderzoek wees uit dat de procedures wel gevolgd waren, maar dat de afhandeling door het stadsdeel ‘rommelig’ was geweest.
Tijdens de stadsdeelvergadering in februari dit jaar werden er moties ingediend om opnieuw met de tegenstanders van het beeld in debat te treden/ om de publieke internetstemming(waarmee dit beeld gekozen werd) ongeldig te verklaren en het beeld te verwijderen/ om het beeld te verwijderen, omdat het associaties oproept met het slavernij verleden. Al deze moties werden door de stadsdeelraad verworpen.
Na enig zoeken en aanwijzingen van een behulpzame bewoner vind ik het Podium Kwakoe gebouw, op een steenworp van het beeld zelf. Voor de deur van het gebouw staat een grote groep jongeren. Zij zijn kennelijk niet van plan met het debat mee te doen. In de zaal zelf zitten een dertigtal mensen, veel minder dan ik had verwacht. Het publiek is voornamelijk Surinaams, maar er zijn ook enkele Nederlanders.
Direct nadat ik binnenstap, start Ernestine Comvalius(directrice Krater Theater) de discussie. Ze legt uit dat de bedoeling van de discussie is de verschillende meningen te begrijpen. Dat is nog niet gebeurd en ze heeft er alle vertrouwen in dat dat gaat gebeuren. Voordat de discussie begint wordt een kort filmpje vertoond, waarin ook de andere standbeelden te zien zijn, (van onder andere Henri Renfurm en Erwin de Vries)waaruit het uiteindelijk het beeld van kunstenares Jikke van Loon is gekozen.
Een van de aanwezigen, kunstenaar Frank Creton, is duidelijk in zijn mening:’De Surinaamse gemeenschap verwachtte een waardig monument voor een groot man, geen abstract kunstwerk. Een net gekleed persoon, geen naakte man.’
De discussie richt zich daarna op de vraag of het beeld een kunstwerk is of een monument.
Of het beeld abstract of realistisch is.
Een Nederlandse dame in het publiek zegt:’Ik zie in het beeld een krachtig, vrij mens.’
Reacties vanuit het overwegend Surinaams publiek zijn duidelijk. Men wil een beeld van
Anton de Kom, waarmee men zich kan identificeren.’ Zou Joop den Uyl ook naakt afgebeeld worden?’vraagt iemand.
John Schuster, universitair docent, legt uit dat niemand voor de gehele groep Surinamers kan spreken als het om de beleving van kunst gaat. ‘Iedereen ervaart kunst met zijn eigen achtergrond, cultuur of vanuit zijn etnische groep. Je kan wel zeggen dat er verschillende meningen zijn binnen de Surinaamse samenleving, maar kijken naar kunst is niet statisch, een cultuur ontwikkelt zich.’
De vraag die in de discussie naar boven komt is: wat was de opdracht van de kunstenaar?
Deze blijkt te zijn geweest: maak een beeld dat lijkt op Anton de Kom en dat ook uitbeeld wie hij was. De Surinaamse kunstenaars hebben dat gedaan door de Kom in pak af te beelden, Renfurm gaf hem een veer in de hand die wijst op zijn schrijverschap, de Vries beeldde hem uit met aktetas. Het publiek vraagt zich nu af wie de keuze heeft gemaakt voor het beeld van van Loon. Was het zo dat als er Surinaamse kunstenaars bij de beslissing betrokken waren geweest, dat de keus op een ander beeld was gevallen? Is dit niet een misverstand gebaseerd op het feit dat Nederlanders en Surinamers anders denken over kunst en op dat gebied andere normen en waarden hebben?
Discussieleidster Comvalius stelt vast dat er misschien meer discussie en debatten geweest hadden moeten zijn voor de keuze voor het beeld gemaakt werd.
Hierna wordt er een filmfragment van de onthulling van het beeld vertoond. Een dochter van Anton de Kom, Judith de Kom, spreekt hierin de aanwezigen toe en zegt hen de slavenmentaliteit van zich af te schudden, zodat ze in dit beeld ook geen slaaf zien. ‘Als de familie van de Kom geen problemen heeft met het beeld, zouden de Surinamers in de Bijlmer zich daar dan niet bij moeten neerleggen? is de vraag. De aanwezigen zijn het daar niet mee eens. De Kom is een publiek figuur en het beeld staat in de openbare ruimte. De autochtone Nederlanders in de zaal hebben duidelijk een andere mening dan de Surinamers.
Een Nederlandse man in de zaal vertelt hoe mooi en fier hij het beeld vindt. Dat het hem aantrekt en dat hij er soms bij gaat zitten. Een Nederlandse dame vindt dat het beeld kracht uitstraalt en dat dat bij de beelden van de Vries en Renfurm niet zo is.
Het verschil in mening met de Surinamers in de zaal is treffend. Deze vinden dat Anton de Kom, een Surinaamse held, geen recht is gedaan met dit beeld. Het roept slechts boosheid op.
Een enkele uitzondering daargelaten, willen de Surinamers geen beeld van een naakte man, hoe kunstzinnig het ook mag zijn, maar een waardig monument voor een groot Surinamer. Dat was tijdens de onthulling zo, het is anderhalf jaar later nog zo en het zal waarschijnlijk altijd zo blijven.
Chris Polanen
Geachte redactie,
Terecht zijn niet alleen heel veel Surinamers, maar ook veel Nederlanders boos omtrent dit bespottelijk gedrag van ‘racisten’ t.a.v. onze held Anton de Kom.
Maar wat vooral de Surinaamse gemeenschap nog meer heel veel pijn doet, en dat willen wij hierbij verklappen, is dat de Surinaamse gemeenschap tot de ontdekking gekomen is, dat’racisme’ nu ook binnen de zwarte gemeenschap, bondgenoten heeft gemaakt.
Dit gegeven doet velen van ons heel veel zeer, te vernemen hoe onwetend, naief en opportunistisch sommigen binnen onze eigen zwarte gemeenschap zich gedragen hebben, wat bijgedragen heeft dat ‘racisme’ dit tijdelijk succes heeft kunnen boeken.
En natuutlijk schamen velen van ons zich daarover, zoals vele Nederlanders zich nu nog schamen omtrent hun houding (NSB) tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Eens sprak met een charmante Duitse vrouw die naast mij in Dusseldorf bij de thee kwam zitten en mij vroeg waar ik vandaan kwam. Ik vertelde haar dat ik vanuit de Republiek Suriname nu reeds enkele jaren in Nederland woon.
Vervolgens kwam de Duitse geschiedenis t.a.v. het gedrag van de Duitse bevolking tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de orde, en ze mij heel beschamend aankeek. Ik kende die vrouw niet, nooit eerder ontmoet, maar ik voelde meteen hoe ze zich voelde. Een charmante witte vrouw, blond, kennelijk hoog opgeleid ook. Een houding van; hoe kunnen wij Duitsers dit in Gods naam ooit nog corrigeren.
Ik keek haar aan en zei (in het Engels): Ik haat u niet mevrouw, maar ik betreur het feit hoe een heel volk zich zo heeft laten misleiden tot zulks een mensonterend gedrag.
En dit drama begon met een gedachte van een enkeling, Adolf Hitler genaamd, waarvan de anatomie van het zogenaamd huidig standbeeld van Anton de Kom op het Anton de Komplein in Amsterdam-Zuidoost van afkomstig is.
Ik had met dat mens tedoen. Maar voor mijn vertrek, want de bus zat ons reeds op te wachten, zei ik tegen haar: Het Universum
heeft altijd een rede waarom de dingen ons (wij mensen) overkomen, alleen zijn wij mensen niet altijd instaat ‘HET’ te begrijpen.
Maar ik moet nu weg mevrouw, de passagiers stappen reeds in, maar ik haat u niet, want dan zouden wij verder van huis zijn. Maar zeker is dat, en slachtoffer en dader de pijn voelen wanneer zij bewust worden van het gebeurde. Ps. Ik vindt u wel dapper dat u het met mij zo open en wilde bespreken, ik een dood vreemde. Mag ik u omhelzen. Ja zei ze, en daarna vertrok ik richting bus.
Velen van ons begrijpen het fenomeen ‘racisme’ nogsteeds niet, ondanks zovele voorbeelden van ‘haar’ wangedrag in onze wereldgeschiedenis. En toch, telkens weer trappen wij erin, wit en zwart.
En telkens weer geven wij haar de ruimte toe te slaan, zich te manifesteren, alsof het ons weinig schelen kan. Kleingeestigheid, onwetendheid, gespletenheid, hebzucht, nepotisme, zelfs pseudo-intellectualisme.
Derhalve hebben wij met z’n allen niet alleen de taak om in Amsterdam-Zuidoost schoonschip te maken met welke symbolen van racisme dan ook, maar het hoort onze verantwoordelijkheid te zijn er zorg voor te dragen dat onze kinderen zich veilig voelen, daar waar zij verkiezen te spelen of waar hun ouders verkiezen te wonen, zonder gehinderd te worden door ‘racistische elementen en/of symbolen’, als die nou afkomstig zijn van zwart of van wit.
Vandaar dat wij van het ‘Comité Waardig Standbeeld van Anton de Kom’, u allen oproepen om dit bespottelijk en racistisch ‘ding’ dat Anton de Kom moet voorstellen, dit symbool van ‘racisme’ in Amsterdam-Zuidoost, massaal te blijven verwerpen en er zorg voor te dragen dat wij een waardig standbeeld van Anton de Kom op precies dezelfde plek terug voor in de plaats krijgen, gekleed, trots en statig, want:
GEEN VOLK KAN TOT VOLLE WASDOM KOMEN,
DAT ERFELIJK MET EEN MINDERWAARDIGHEIDSGEVOEL BELAST BLIJFT.
Wi sa wini, wij zullen overwinnen!
Strijdend gaan wij!
Namens het Comité: Een Waardig Standbeeld van Anton de Kom,
Maak melding
Beste Sranangmans,
Ik heb de discussie of zo u wilt debat bijgewoond. Het thema ging over het feit als het monument als kunstwerk gezien kon worden, ondanks de negatieve publiciteit. Naar mijn mening is het momument een kunstwerk en begrijp ik de achterliggende gedachte, maar het thema had naar mijn mening anders geformuleerd moeten zijn. En wel: is dit kunstwerk de vertaling van de initiatiefnemers voor een monument. Sranangmans, naar mijn mening spelen verschillende zaken een rol. 1. de opdrachtformulering, 2 de groep linkse intellectuelen in Zuidoost (wit en zwart),3 de groep Surinaamse nationalisten(overwegend creolen). Als je vanuit dit perspectief naar de actoren naar dit probleem kijkt, dan wordt het misverstand en realisering van dit monument enigszins duidelijk. Stadsdeel Zuidoost wordt al deccenia door linkse intellectuelen bestuurd, dus degenen die de poen en beslissingsmacht hebben. De Surinaamse nationalisten, zijn overwegend creolen die niet behoren tot de klasse van de zwarte linkse intellectuelen. Ze ijn vaak laagopgeleid en vaak werkloos. Het was al vanaf het begin al een gewonnen strijd voor de linkse intellectuelen, omdat zij de poen, kennis en netwerk hadden om hun voorstelling van Anton de Kom door te drukken. Het begon al bij de opdrachtformulering die niet expliciet ging over een standbeeld, maar over een kunstwerk, waardoor interpretatie ruimte kwam te ontstaan. Ik denk zelf niet dat er bewust racisme in het spel zit, maar dat de groep Surinaamse nationalisten terecht teleurgesteld zijn dat door dit kunstwerk geen identificatie kan plaatsvinden. En dat brengt tot de dag van vandaag bij deze grote groep frustraties en woede teweeg. Ik vind dat het stadsdeel Zuidoost m.n. de bestuurders (linkse deel) ter compensatie een borst danwel een standbeeld tegenover of op het atin de Komplein moet overwegen of realiseren. Teneinde aan alle woede en onvrede een einde te maken.
Sranangmans,
Tang Boeng
Maak melding
WAT WIL GIJ VAN HEM MAKEN!
Blanke – wat wilt gij van hem maken
Zwart van huid
Groot van geest
Een wijsgeer – een man –
Staatsman in hooge zaken
Hij zou te diep kijken
In jou hersenen.
Dat zou je niet lijken
Dat kan niet.
Meester – wat wilt gij van hem maken!
Witte tanden – heldere oogen
Een christen – een geestelijke
Wat – dat zult ge niet gedogen
Portier – ja – schoenpoetser
Koetsier of palfenier met hooge hoed
toegetakeld, één en al gesmuk
Hij is toch niet Uw eigene bloed
Voor huiselijk geluk, dat meubelstuk
slechts je tijdelijke, aardsche goed
Dat wil ik – Dacht ik het niet?
Heer – wat wilt gij van hem maken!
Een oermensch met sterk hart,
Gespierde handen, elastische beenen
Een bonk ijzer van top tot teenen
Nooit tranen, nimmer smart,
Een vertrapte – een slaaf
voor nu en in ‘t verschiet
Ja – dat wist ik wel
Hij brengt U veel geld – het handelshuis
En – kost U geen luis.
Gentleman – wat zult ge van hem maken!
Mooi kroeshaar – knap uiterlijk
Wat – kan het U niet schelen?
Hij mort niet, ook geen verzet –
Loopt snel U kunt bevelen
Aan U het recht en de wet
U beveelt man en vrouw beiden,
Voor plantage of Uw vette weiden
Dat kan nog.
Slavenbaron – luistert –
Wat gij van hem wilt maken!
Zet het uit je hoofd.
U kunt dat alles nu maar staken
Zij denken en voelen zo als jij!
Gaan zich verzetten,
Breken nu jouw wetten,
Slaan stuk het middeleeuws huis
vol knevelarij, tirannie en gespuis!
Gedicht uit bundel ‘Strijden ga ik’
van Cornelis Gerard Anton de Kom ADEK/1969.
(Art.I. voorkomt en bestrijdt discriminatie).
Maak melding
Weinig over te zeggen, dit is niet een beeld van een zwarte intellectueel. Het is de steengeworden stereotypering van de zwarte mens door de blanke.
En idd, zou den Uyl ook zo worden afgebeeld?
Maak melding
Debat…kaba nanga law…na malingri sani mus fu ghwi….weg met dat lelijk ding..unu wanni wan.. echte… haast spiegelbeeld van Anton.
Geen kwenten ding.
Maak melding
Deze discussies net als zovele andere zijn zinloos simpelweg omdat de mensen die aan zulke discussie deelnemen en het hardst schreeuwen meestal het minste weten.
Initiatiefnemers tot het maken van een standbeeld in samenwerking met de nabestaanden van een ‘bekende’ Surinamer produceren een eindresultaat dat door een kleine groep doemdenkers weer niet wordt geaccepteerd.
Tja de beste stuurlui zijn aan wal.
Het beeld van een overleden persoon moest iets geweldigs uitstralen vooral ook omdat het hier om een geweldige surinamer zou gaan.
Niets is minder waar.
Anton de Kom was een nationalist. Hij is opgegroeid met negativiteit om zich heen.
ieder kind dat in een dergelijke omgeving zou opgroeien zou een negatief denkbeeld over Nederland cq de wereld overhouden.
Wie enig besef heeft van de historie van Suriname en de diverse boeken en reisverslagen heeft gelezen van diverse (anti-nederlandse) schrijvers weet dat het gedachte goed van Anton de Kom helemaal niet zo uniek is.
Het is immers vrij makkelijk om je over te geven aan de negativiteit. Iets negatiefs omzetten in iets positiefs maakt echter een geest groot en dat was bij Anton de kom zeker niet het geval.
Probleem bij al dit soort discussies is dat velen al een vooringenomen mening hebben zonder ook maar iets te weten van het onderwerp.
Lees het boek van Anton de Kom en iemand die poogt om op een neutrale manier naar de inhoud daarvan te kijken kan niet tot een andere conclusie komen dat Anton de Kom voorborduurt op het anti-Nederlandse gedachten goed van John Gabriel Stedman, een 18e eeuwse Schotse soldaat in het Nederlands leger.
Stedman zelf was dus een blanke. en dat is dus de ironie van Anton de Kom.
Desalniettemin staat er in de vorm van een beeld van Anton de Kom er een stukje Surinaamse historie. Voor wie hem begrijpt is het beeld precies goed, voor wie hem niet begrijpt of wil begrijpen is het beeld nooit goed genoeg.
het beeld is goed. Niet zozeer omdat Anton de Kom nu zo’n geweldige intellectueel was, maar vooral omdat het een man was die voor zijn mening DURFDE uit te komen en die op zijn (negatieve) manier toch veel nationalistische gevoelens destijds (maar ook nu nog) in suriname heeft weten te verwoorden.
Anton de Kom is omgekomen in een concentratiekamp.
Al zijn denkbeelden ten spijt heeft hij hetzelfde lot moeten ondergaan als zovele onschuldige Europeanen in die tijd, blank, zwart, wit of wat dan ook.
Anton de Kom was geen bijzondere man. Er is een bijzondere man van hem gemaakt.
Maak melding
Geachte redactie,
Intussen heeft ons het bericht berijkt, dat twee universiteitsstudenten, momenteel bezig zijn met het treffen van voorbereidingen omtrent een ‘afstudeerscriptie’ met als titel:
“DE TOTSTANDKOMING VAN HET ‘MONUMENT VOOR ANTON DE KOM’ IN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN”.
De bedoeling van deze studenten is, dat hun ‘onderzoeksresultaten’ in een later stadium in boekvorm op de markt zal worden uitgebracht.
Daarbij zullen zij proberen om de gemeenschap een gedetailleerde toelichting te gegeven, opgrond van bestaande documenten en intervieus met belanghebbenden achter de schermen, inzake:
De ’schaduwzijde’ (Het Verraad) van voornamelijk personen (zogenoemde opbouwwerkers) binnen de eigen doelgroep en het Westers/Nederlandscomplot, welke achter dit zogenaamd ‘Monument voor Anton de Kom’ schuilgaat.
Ook wij kijken benieuwd uit naar deze nieuwe ontwikkeling.
Het laatste woord hierover, is dus nog niet gezegd.
Namens de Bewustzijnsbeweging EBU-Akademiya,
Maak melding
Geachte redactie van Waterkant.net,
Wij van de Bewustzijnsbeweging EBU-Akademiya en het Comite ‘Een Waardig Standbeeld van Anton de Kom, wensen u en uw staf een succesvol jaar toe.
Ook willen wij u bedanken voor de gelegenheid ons geboden om via uw ‘net’, inhoud te kunnen geven aan het ‘Bewustwordingsproces’.
Vooral willen wij al onze gemeenschappen, zowel die in onder andere Afrika, India, Indonesie en in het bijzonder die in de Republiek Suriname als in het Koninkrijk der Nederlanden, veel succes, vooruitgang en vooral veel ‘bewustwording’ toewensen in het nieuwe jaar, alles in naam van de Almachtige Anana.
Zij die aan onze ‘bijdragen’ veel aanstoot hebben mogen nemen, bedanken wij hartelijk voor hun reacties, welke wij zeker ter harte zullen nemen, en hopen wij een ieder verder veel kracht, liefde en wijsheid toe.
Voornamelijk alle inwoners woonachtig in het binnenland van Suriname, onze zogenoemde Marron broeders en zuster en hun verwanten woonachtig in Paramaribo, willen wij veel warme en liefde en wijsheid toewensen, in de hoop dat ook zij ‘nog meer’ zullen gaan begrijpen dat onze ‘Gemeenschappelijk Moeder’, nimmer de bedoeling had om haar kinderen te scheiden, opdat zij tot de dag van vandaag van mekaar vervreemd zouden raken.
Maar zullen beseffen dat juist omdat een deel van ons naar het ‘woeste binnenland’ van Suriname getrokken is, terwijl het ander deel haar post in Paramaribo strijdvaardig bezet heeft weten te houden, het mogelijk heeft kunnen worden dat wij het ‘koloniale beest’ vanuit twee fronten, ‘deels’ het land Suriname hebben weten uit te jagen.
Helaas beseffen vele van onze strijdbroeders en zuster nog onvoldoende het gevaar, welke zich momenteel in ons midden gehuisvest heeft, juist als teken dat die Bevrijdingsstrijd, nog lang niet gestreden.
Wij behoren allen heel goed te beseffen, dat wij nog een lange weg te gaan hebben en zoals onze held Anton de Kom dat verwoorde:
“GEEN VOLKS KAN TOT VOLLE WASDOM KOMEN, DAT ERFELIJK MET EEN MINDERWAARDIGHEIDSGEVOEL BELAST BLIJFT”.
EN HET IS DAT ‘MINDERWAARDIGHEIDSGEVOEL’, WELKE WIJ ALS BEWUSTZIJNSBEWEGING EN ALLEN DIE ZICH TOT DIE STRIJD AANGETROKKEN VOELEN, MOETEN ZIEN WEG TE WERKEN, OP DAT WIJ ALLEN VRIJ KUNNEN ZIJN, ZOALS WIJ EERDER IN VRIJHEID GEBOREN WAREN.
wij wensen u allen tenslotte een gezegend en vooral strijdvaardig nieuwjaar toe.
Namens de Bewustzijnsbeweging EBU-Akademiya en het Comite ‘Een Waardig Standbeeld van Anton de Kom’,
E. Buitenman
Maak melding