Zusters uit Suriname

Door Clark Accord – ‘In Suriname wisten we alles over Nederland. Op de kaart konden we precies aanwijzen waar de leerlooierijen lagen. We kenden de grondsoorten, de Limburgse löss en reisden zonder problemen over de blinden kaart door Nederland. Hollandse collega’s stelden de meest vreemde vragen. Niet alleen de domste ook artsen, zelfs een psycholoog. Door dat gedoe met Sjors en Sjimmie werd er nog een schepje bovenop gelegd. Vaak werd ons gevraagd of we ook huizen in Suriname hadden’.
Bovenstaande passage is uit het bij Meulenhoff verschenen boek ‘Zusters uit Suriname. Naoorlogse belevenissen in de Nederlandse verpleging’ van Annemarie Cottaar. Georgine Uiterloo – een van de zusters uit Suriname – verwoordt hier de ervaring van veel Surinamers die toentertijd naar Nederland emigreerden. Anders dan in Suriname wisten Nederlanders helemaal niets af van het tropisch deel van het Nederlandse koninkrijk.
Doormiddel van privé foto’s en klinkende verhalen opgetekend uit de monden van de vrouwen die veelal op jonge leeftijd in de vijftiger jaren hier heen kwamen, wordt er een beeld geschetst van de eerste groepen zwarte vrouwen waarvan velen op uitnodiging van Nederlandse zorginstellingen hierheen waren gehaald.
Sommigen solliciteerden rechtstreeks naar de instellingen in Nederland, zoals Jos Herfst die reageerde op een advertentie uit de Margriet
Voor velen was dit de eerste keer dat ze het ouderlijk huis verlieten. Weer anderen hadden die stap reeds gemaakt, door het district waar ze vandaan kwam te verruilen voor de hoofdstad, waar ze in een internaat of bij familie verbleven.
Het boek laat de meisjes zien aan het begin van hun grote avontuur in Suriname, waar ze doormiddel van advertenties in de krant werden op geroepen Nederland te helpen met de weder opbouw. ‘Kom over, en Help ons’ prijkte er boven een van deze oproepen in een van de dagbladen.
Sommigen gaven gehoor aan deze oproep vanwege de roeping de verpleging in te gaan. Anderen hadden reeds hun opleiding in Suriname afgerond en zagen dit als een opstap naar een betere toekomst. Een deel van de meisjes greep de kans zich te ontrekken aan de sociale controle in het dorpse Suriname en de strenge opvoeding thuis met beide handen aan. Weer andere gaven aan dat hun huidskleur een belemmering was voor het vinden van een goede baan in het van kleur denken vergeven Suriname van die tijd.
Het Nederlandse Ministerie van Sociale zaken en Volksgezondheid was geen voorstander van het actief werven van Surinaamse meisjes voor zorg instellingen. Maar in de praktijk kampten de instellingen met enorme te korten aan personeel. Nederlandse meisjes gingen liever naar het buitenland om het stoffige klimaat van de jaren vijftig te ontlopen.
De Surinaamse meisjes waren een bezienswaardigheid in het Nederlandse straatbeeld van die tijd. In Suriname hadden ze zich reeds gekleed naar de laatste Amerikaanse mode, dus wisten ze uit ervaring dat wijde jurken zachtjes hoorden te deinen op grote petticoats. Onder geen beding wilden zij zich aanpassen aan de saaie donkere kleding die in Nederland werd gedragen. Op de foto’s is wat dat betreft dan ook het verschil te zien tussen de Surinaamse meisjes en hun Hollandse college
Anders dan de titel van het boek doet vermoeden gaat het hier niet om een zakelijke verhandeling. ‘Zusters uit Suriname’ is een levendig boek geworden. Door de problemen in de zorg en het intergratie vraagstuk is het een actueel boek. Het succes van de zusters uit Suriname laat zien dat het leven van mensen niet van boven af geregeld kan worden en dat integratie niet doormiddel van dwang wordt bereikt.

Clark Accord