maandag, maart 18, 2024
HomeColumnsGezondere levensstijl

Gezondere levensstijl [COLUMN]

-

De Nationale Carrierebeurs

Door Usha Marhé – Mijn vorige column ‘Surinamers eten zichzelf dood’ trok veel belangstelling. Zelfs Humberto Tan besteedde er aandacht aan, via Twitter. Hoewel er nog steeds habituele ontkenners zijn, is de boodschap daardoor bij veel mensen wel aangekomen: door de genoemde cijfers is het duidelijk geworden dat onze individuele worstelingen met overgewicht onderdeel zijn van een collectief gezondheidsprobleem. Nu dat open en bloot op tafel ligt, kunnen we elkaar ondersteunen om uit te zoeken hoe we gezonder kunnen leven. Daarom ga ik in deze column nog even door op het onderwerp.

Hoe raken mensen de balans kwijt, los van erfelijke factoren? Oprah Winfrey heeft in haar talkshow heel veel aandacht aan dit item besteed, omdat ook zij worstelde met haar gewicht. Door haar openheid konden we leren dat veel mensen aankomen omdat ze pijn en problemen ‘opeten’, men verdooft en beschermt zichzelf tegen die pijn door een ‘jas’ in de vorm van gewicht aan te trekken. Pijn die men heeft door traumatische ervaringen zoals seksueel misbruik, mishandeling of verlies van een geliefde, waar men moeilijk over kan of durft te praten. Oprah deed dat, en zo doen veel mensen dat ook in de Surinaamse samenleving. De een verdoofd zijn innerlijke pijn met alcohol of drugs, de ander doet dat met eten.

Wat we als Surinamers ook doen: eten is de ‘taal’ die we gebruiken om elkaar vol te stoppen met liefde en aandacht. Eten van je moeder, oma, of een ander geliefd familielid weigeren staat vaak gelijk aan familiedrama. Zo saboteren we elkaar ook in onze pogingen tot afvallen en krijgt al die liefde op deze manier een averechts effect. Misschien moeten we van elkaar accepteren dat we ook op andere manieren onze affectie kunnen tonen? Dat vergt een grote cultuuromslag in ons collectieve denken over eten. Wat de reden ook is dat iemand de balans kwijtraakt, persoonlijke verhalen vergroten de herkenning en helpen om een omslag in ons denken te maken.

Bij Ernestine Comvalius (59, directrice Bijlmer Parktheater, Amsterdam) kwam de omslag toen ze zo’n vier jaar geleden haar enkel brak, door haar gewicht niet meer kon staan of lopen en voor haar gevoel totaal afhankelijk werd van anderen. Dat was voor haar een schrikbeeld dat ontnuchterend werkte. Ze had hetzelfde al eerder zien gebeuren met haar geliefde tante, die in de tachtig was en zo zwaar was geworden dat ze nog maar nauwelijks kon lopen en zichzelf niet meer kon verzorgen. “Dat moet me niet overkomen, ” dacht Ernestine. Onder begeleiding van een diëtiste viel ze 23 kilo af. Daarna begon ze ook te sporten, het kostte tijd om daarin een regelmaat te ontwikkelen. Uiteraard viel het in haar omgeving op dat ze flink was afgevallen. Daar kreeg ze veel complimenten voor, maar er werden ook saboterende opmerkingen gemaakt. “Als je afvalt lijkt het wel alsof er een complot bestaat om je weer dik te krijgen.” Zelf is ze erg blij met het resultaat: “Ik voel me nu veel vrijer in het lichaam dat bij me past, ik kan me nu kleden hoe ik wil. De relatie met eten blijft moeilijk, vanwege het drukke sociale leven dat bij mijn functie hoort, het aanbod van eten is groot. Ik ben weer een paar kilo’s aangekomen en moet weer naar een omslagpunt. Het is me een paar keer gelukt, dus zal het me weer lukken. Ik vind het belangrijk om bewust met mijn gezondheid om te gaan, daarmee verhoog ik de kwaliteit van mijn leven.”

Frank Wijdenbosch (55+, acteur, Amsterdam) kroop als acteur altijd in de huid van andere personages om zijn rollen neer te zetten. Sinds vorig jaar speelt hij zichzelf in ‘Kophonger’, een theaterstuk over ernstig overgewicht en maagverkleining. Hij at vroeger veel. Heel veel. Dat begon thuis, in Paramaribo.”Eten was rust,” vertelde hij in een interview aan de NOS, en dat vertelt hij ook in het theaterstuk. “Zo hield ik mijn emoties onder controle. Ik at als mensen het niet zagen. Stiekempjes. ’s Avonds. Als kind al at ik op de wc, daar kun je ongestoord van alles naar binnen stouwen.” Totdat hij 182 kilo woog en hoorde dat hij morbide obesitas had: hij was zo dik dat het zijn dood kon worden. Het was tijd om in te grijpen, Frank liet zich in 2010 opereren. Via een ‘sleeve-operatie’ bleef er maar een klein deel van zijn maag over, maar daarmee waren zijn eetproblemen niet over. Een leven waarin alles om eten draait verander je niet zo maar. Als hij geen hulp had gekregen, dan was hij teruggevallen in het oude patroon en was hij dood geweest, dat weet hij zeker. Frank is sinds zijn operatie ongeveer 65 kilo afgevallen en kan weer normaal lopen. Met ‘Kophonger’ wil hij het onderwerp ‘maagoperatie’ uit de anonimiteit halen en overgewicht bespreekbaar maken, met name in de Surinaamse samenleving. In Nederland is het reeds zestien keer te zien geweest. Het stuk zal in juli 2014 in Suriname op de planken worden gebracht.

Voor Debby (33, ict medewerkster, Paramaribo) kwam de wake up call toen ze in 2009 van de dokter hoorde dat ze hoge bloeddruk had. Ze baalde er enorm van dat ze medicijnen moest slikken om haar bloeddruk stabiel te krijgen en besloot dat ze daar vanaf wilde door te sporten en gezonder te leven. Haar ondeugden: fast food, zoute snacks en heel veel cola. Ze ging aan de slag om te ontdekken wat voor haar goed werkt. In september 2013 gooide ze het roer helemaal om. Ze schrapte alle fast food uit haar menu, verbande Surinaamse lekkernijen naar het weekend en ontwikkelde een regelmatiger bewegingspatroon. Nu sport ze vijf tot zes dagen per week en let ze meer op haar voeding. Dat is niet zo makkelijk, omdat ze nooit een groente-eter is geweest en de verleiding altijd op de loer ligt. Maar ze zet door. “Afvallen is zeker geen makkie. Ik ben nog steeds verslaafd aan cola. Het lukt met kleine stapjes om dat te verminderen.” Sinds begin maart drinkt ze meer water en mijdt ze de zoete drankjes zoveel als mogelijk. Haar ultieme doel: nooit meer medicijnen voor hoge bloeddruk hoeven te slikken. Haar streven voor 2014: “Aan het eind van het jaar wil ik een mooie ‘before’ en ‘after’ foto op Facebook kunnen posten.” Ze is inmiddels meer dan zeven kilo afgevallen.

Hilli Arduin (63, vertelkunstenares, orthopedagoog, Amsterdam en Paramaribo) worstelde jarenlang met haar gewicht, ze wist niet anders. Hoe kwam dat? “Gulzigheid! Ik durf hardop te zeggen dat te dikke mensen te vaak te grote porties en ongezonde dingen eten. En natuurlijk had mijn omgeving er iets mee te maken, ik leef in een maatschappij waar er een overvloed aan eten is! Ik geloof dat alle voeding goed is, afhankelijk van de mate waarin het gegeten wordt. Als je een keer per maand een portie patat eet als avondmaaltijd is er niets mis. Maar als je naast die patat een vette nasibal, een frikadel en een liter cola neemt, dan ben je verkeerd bezig. En nog meer als je deze ‘lekkernijen’ verschillende malen per maand of per week eet.” Het knopje ging bij Hilli om door de combinatie van suikerziekte, hoge bloeddruk en een schildklierafwijking. Aan die afwijking kon ze niets meer doen. Maar door sport in haar leven te integreren is de suikerziekte verdwenen en is de hoge bloeddruk nu onder controle. Makkelijk was het niet: “Het is een complete mindshift om te blijven zoals ik qua gewicht ben geworden. Ik vind het niet gemakkelijk want de pondjes zitten er zo weer aan. Maar ik wil geen gram zwaarder worden.”

Dayenne Denneboom (35, dichteres, Amsterdam) weet dat ze twintig kilo te zwaar is. Die extra kilo’s kwamen er binnen een jaar bij, toen ze door een emotioneel dal ging en dat al etend verwerkte: “Ik at mijn problemen op.” Door het overgewicht is haar bloeddruk gaan schommelen, zit ze niet lekker in haar vel en vindt ze zichzelf niet meer appetijtelijk voor haar partner. Intussen is ze gestopt met roken. Van de dokter moet ze letten op stress en haar gewicht. Sinds eind december 2013 staat ze ingeschreven bij een sportschool, waar ze ook daadwerkelijk begon te sporten. Maar door ziekte moest ze dat twee maanden onderbreken. “Vandaag ben ik met de hond gaan wandelen om beweging te krijgen.” Ze is intussen wel meer op haar voeding gaan letten, ze eet vaker groente en wil uiteindelijk helemaal stoppen met het eten van vlees. “Veel mensen leven in ontkenning van wat voeding met je gezondheid kan doen. Voeding is energie, dus hoe beter je voeding hoe beter je energie.” Haar doel: “Ik wil lekker in mijn vel zitten. Mijn oude gewoontes komen van tijd tot tijd terug, maar ik laat me daar niet door ontmoedigen, ik begin gewoon weer opnieuw waar ik de vorige keer ben gestopt. Het is immers een proces.”

Het is belangrijk om te weten dat afvallen een proces is. Door ‘dieet houden’ verlies je op korte termijn wel kilo’s, maar beland je snel weer in je oude patroon omdat het je denkpatroon over eten niet blijvend verandert. Voor blijvend effect is het beter om een gezondere levensstijl te ontwikkelen die bij je past en die je de rest van je leven kunt aanhouden.

Saf’safri, voetje voor voetje kun je jezelf een gezondere levensstijl aanleren. Wie in Suriname woont en na het lezen van deze en de vorige column op een sociale manier met meer beweging wil beginnen: de vijftigste avondvierdaagse (AVD 2014) wordt gelopen van 23 tot en met 26 april. Wie in Nederland wil starten: een zoektocht via internet levert veel informatie op over lokale initiatieven waar jij je bij kunt aansluiten. Wie niet wil wachten: je kunt ook gewoon zelf beginnen te wandelen, in je eigen buurt.

©Usha Marhé

TWEETH

opening
Fernandes Express
KASSAV LIVE in Rotterdam

9 REACTIES
  1. Mooi artikel met jammer genoeg veel herkenbare
    feiten erin, met name over de reacties van de mensen rondom de persoon die te zwaa is.
    Vaak zijn deze reacties niet stimulerend en soms zelfs demotiverend. Dit komt omdat het weigeren van te veel maaltijden vaak als belediging wordt gezien door veel Surinamers.
    Over het algemeen zijn er heel veel goede, voedzame en ingrediënten in de Surinaamse keuken te vinden. Het gaat alleen nu om de juiste combinaties en de juiste frequentie waarop men maaltijden moet nuttigen op een dag.
    Volgens het paleoprincipe is het mogelijk om het gros van je calorieën uit een van de drie groepen macronutriënten te halen: vet, eiwit en koolhydraten. Welke verhouding jij kiest besluit je zelf. Alleen jij weet waar jij je het beste bij voelt. Eskimo’s eten voor ongeveer 90% vet, sommige jager-verzamelaars in Afrika slechts 30% vet. Luister naar je lichaam of stel het met een deskundige af op je wensen.
    Doordat we veel brood, frisdrank, rijst, snoep, koek en pasta zijn gaan eten is ons systeem overgestapt op suikerverbranding in plaats van op ververbranding. Dit houdt ik dat wanneer we veel koolhydraten blijven eten de vetreserves moeilijk kunnen verbranden.
    De combinatie van sport en deze vorm van eten is aan te raden en kan door de variatiein voedingstoffen en recepten goed volgehouden worden door een ieder.
    Cassave, cocosolie, verse groenten, noten, advocado’s, ananas, cocosnoot, eieren etc. zijn voorbeelden van producten die goed passen in deze lifestyle.


    Maak melding
  2. Helaas hebben de wetenschappers ook niks ontdekt op dit gebied. Geen olie waarin weinig vet zit, geen suiker waarin weinig calorie zit (Stevia wordt helaas niet puur verkocht, maar gemnegd met rommel), geen aardappel of rijst met weinig calorien. Dus van de wetenschappers moeten we het niet hebben. Van de horeca-industrie ook niet.
    Van wie moeten we het dan hebben? Van onszelf. Plak op je pakje suiker de foto van een vet persoon van 300 kilo. Wedden dat dit toch gaat helpen? Plak op je bus zout de foto van een leproos en op je oliefles een persoon met een andere verschrikkelijke ziekte. De associatie is dan snel gemaakt: ongezond of teveel veroorzaakt pijn!


    Maak melding
  3. Mooi geschreven.Ook ik ben een levenslange lijner.Echt het jojo effect,maar we geven de moed niet op.Ik sport en beweeg me redelijk veel en probeer mijn eetpatroon aan te passen.


    Maak melding
  4. Tijd voor educatie op scholen en op tv. Mensen worden te zwaar en wegen zwaar op het toch al broze gezondheidssysteem en op zichzelf. Weg met de softdrinks, de ijsjes, de snoep en koekjes. Iedere sap die je koopt bestaat uit toegevoegde suikers, weg ermee.


    Maak melding
  5. Mensen die overdik zijn, vreest niet. Er komen 7 economisch magere jaren aan en je vet zal wel vanzelf verdwijnen. Door tekorten. Dus misschien wel goed dat je intuitief een vetreserve hebt opgebouwd.


    Maak melding
  6. Toen ik nog in suriname woonde at ik 2 volle biggi bord met rijst en groente vlees enz.een hoop dus.
    Dagelijks nam ik bijna aan 3 kilo aan voedsel op.
    Totaal geen lichamelijke probleem.
    Vroeger was het puur natuur maar nu allemaal symtische voedsel tot samengeperst labvlees.


    Maak melding
  7. De Surinaamse liefde gaat door de maag!
    Dat geldt voor veel mensen. Moeders, vaders, oma’s, tante’s die voortdurend de kinderen vetmesten met ongezond eten omdat ze zoveel liefde hebben voor hen.

    Voor de deur van NasKip:
    een dikke vette man stapt moeizaam uit een terugverende auto.
    Achterin zit een even dik vet kind met een gezicht als een volle maan.
    Op de vraag van de man of ze mee loopt naar binnen schudt ze haar dikke, zware hoofd op haar even zo zware lichaam, van nee.
    Ze blijft zitten waar ze zit als een grote zoutzak. Geen move, geen puf, geen enkele zin om dat zware lichaam mee te torsen naar binnen, die drie treden op.
    Vader had dit ritje ook liever niet willen maken, suf en slap, met de bochel nog in de rug van het liggen in de hangmat. Maar hij moest…. Kindlief is verslaafd en als kindlief een gefrituurde kip lust met van oud vet verbogen slappe patat, dan moet hij weer… Avond aan avond!
    Na ongeveer 10 minuten wachten komt vader naar buiten met twee grote zakken NasKip.
    Nog voor hij er erg in had had het kind de zak al uit zijn hand gegrist en de eerste kippenbout werd zonder kauwen met het grootste gemak naar binnen gewerkt. Éen tel later verdween er ook in pa’s grote ongewassen mond, een van vet doorweekte kippenbout die meer leek op een kalkoenbout. Als ze de botten niet uit het raam hadden gegooid zou ik haast denken dat ze die ook nog ingeslikt hadden.

    Ik wil met dit verhaal aantonen dat fout eetgedrag, aangeleerd gedrag is door volwassenen aan hun kinderen. Daar ontspruit de obesitas.
    Wat lijkt op liefde, is pure verwaarlozing. Pure gemakzucht van de hedendaagse ouder om voor het kind een gezonde maaltijd te bereiden.
    Een goed eetpatroon begint thuis aan tafel met een gezonde maaltijd, door de ouders zelf bereid.
    Dat is liefde!


    Maak melding
  8. veel mensen blijven verslaaft aan de slechte cola.
    hoe kan je dit uitbanen.?
    drink het op kamer temperatuur..dus bijna warm dat smakkt niet en dus ga je minder drinken.
    zo los je het probleem op.
    minder cola minder geld uitgeven en de natuur blijft gespaard.
    alleen maar voordeel.
    en de multinationals worden ook gestraft.


    Maak melding

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

LAATSTE BERICHTEN:
TOP SITES