dinsdag, maart 19, 2024
HomeColumnsThe Butler

The Butler [COLUMN]

-

De Nationale Carrierebeurs

Door Usha Marhé – Heeft u de film The Butler al gezien? Nee? Dan moet u het zeker op uw ‘to see’ lijstje noteren als u van kwaliteitfilms houdt. Zelf bekijk ik goeie films het liefst in de bioscoop. Sinds mijn kindertijd in Paramaribo is film kijken in een grote, donkere bioscoopzaal op een groot projectiedoek voor mij een magische ervaring. In bioscopen als De Paarl, City, Star, Jasodra, Lincoln en drive-in Flamboyant voelde ik me helemaal omgeven en opgetild door het geluid uit die andere wereld op het doek, waardoor het leek alsof ik als toeschouwer middenin de film zat en alles persoonlijk beleefde. Dat voelde ik weer heel sterk toen ik Life of Pi zag in Tuschinski in Amsterdam, en ook weer toen ik The Butler in diezelfde bioscoop zag.

The Butler vertelt het verhaal van de burgerrechtenbeweging en de invloed daarvan op de ontwikkeling van de Verenigde Staten van Amerika (VS). In twee uren beleef je middels tijdverdichting deze geschiedenis van 1926 tot 2008, wanneer mede als gevolg van de strijd uiteindelijk de installatie plaats vindt van Barack Obama, de 44ste en tevens de eerste zwarte president van dat land. De film is gebaseerd op de biografie van Eugene Allen, (1919-2010), de Afro-Amerikaan die in het Witte Huis de butler was van acht presidenten.

We beleven het verhaal via Cecil Gaines (gespeeld door Forest Whitaker), die op een katoenplantage opgroeit. De slavernij is officieel afgeschaft, maar het systeem is springlevend. Als kleine jongen maakt hij mee hoe zijn vader machteloos moet toezien hoe de witte baas zijn vrouw naar hun huisje meesleurt en haar daar verkracht, terwijl hij en Cecil op het veld ernaast werken. Als de witte plantage-eigenaar uit het huisje komt, vat hij moed en spreekt hij hem daarop aan. De man schiet hem met een kogel door zijn hoofd dood. Cecil verliest zijn moeder en vader op dezelfde dag, want vanaf die dag is zijn moeder ‘krankzinnig’. De moeder van de plantage-eigenaar neemt hem in huis en leidt hem op tot butler. Hij moet elke dag de moordenaar van zijn vader, tevens de verkrachter van zijn moeder, bedienen. Hij beseft dat hem hetzelfde lot als zijn vader te wachten staat als hij niet weggaat. Dus gaat hij weg. Overleven is zijn belangrijkste drijfveer.

Via allerlei toevalligheden wordt hij de butler van het Witte Huis. Intussen trouwt hij met Gloria Gaines (gespeeld door Oprah Winfrey), ze worden de ouders van twee zonen. Een raakt actief betrokken bij de burgerrechtenbeweging. Vader en zoon komen tegenover elkaar te staan. Cecil begrijpt zijn zoon niet, hij heeft als zwarte butler geleerd te zwijgen en zichzelf onzichtbaar te maken. Als butler maakt hij de veranderingen in het land mee vanuit de ‘decisionmakers’ en via zijn zoon via de burgerrechtenbeweging. En dat verandert hem langzaam ook. Op zijn eigen manier start hij een strijd tegen de ongelijke beloning voor zwart en wit personeel in het Witte Huis. De racistische politiek van president Reagan wordt hem uiteindelijk teveel, hij neemt ontslag. Dit is een positief keerpunt in de relatie tussen vader en zoon.

De acteurs zijn stuk voor stuk gerenommeerde vakmensen, zij zetten hun rollen goed neer. Vooral de oudere zwarte acteurs in de film hebben in hun eigen leven een deel van de vertelde strijd en geschiedenis meegemaakt. Wat ze spelen is voor hen echt (geweest). De camera registreert wat er gebeurt, maar oordeelt niet, dat wordt aan de kijker overgelaten. De ontwikkeling van de karakters tegen de achtergrond van een verhaal dat 82 jaar omspant is boeiend, je hebt niet het gevoel dat er hiaten zijn of dat er iets niet klopt. Alle belangrijke namen van de burgerrechtenbeweging passeren, zoals Martin Luther King, Malcom X en uiteraard de verschillende presidenten, ieders aandeel in de ontwikkeling van de burgerrechtenbeweging wordt kort maar goed belicht. Al die namen en levens zijn schakels in de ketting die ‘burgerrechtenbeweging’ heet. Voor de wat ouderen onder ons lijkt het alsof je via deze film ook een beetje naar je eigen leven terugkijkt, want zoveel van de bekende namen zijn ‘household names’, terwijl we opgroeiden gebeurde het allemaal en lazen we over al die namen en kwesties in de krant.

The Butler is een prachtige ode aan hen die zich hebben ingezet voor de strijd. Het is een integer gemaakte film over een moeilijk onderwerp. Het ‘kleine’ perspectief van het gezin van de butler gelinkt aan het grotere historische kader maakt het verhaal goed invoelbaar. Als je de bioscoop uitloopt dat weet je beter wat ‘we stand on their shoulders’ betekent: zonder hun strijd hadden wij niet de kansen die wij nu hebben. Zo besef je dat geschiedenis dichterbij is dan je denkt: de film begint in 1926, wat betekent dat het systeem van de slavernij slechts twee tot drie generaties geleden nog volop actief was in de VS.

De film vervulde me met hoop. Toen ik uit de bioscoop liep, had ik een wens. Surinamers, Molukkers, Antillianen, Papoea’s, Indonesiërs, wij allen die samen het gezicht en het geheugen zijn van het Nederlandse koloniale verleden, hebben elkaar allemaal hier op Nederlandse bodem ontmoet. Onze geschiedenis in Nederland is het verhaal van onze coloured/black burgerrechtenbeweging. Dat bewustzijn is nog niet optimaal, maar gelukkig is het besef over onze positie en onze gezamenlijke geschiedenis groeiende; de nationale discussie – in 2013 – over Zwarte Piet bracht velen van ons nader tot elkaar. Ik hoop dat we op een dag zullen beseffen dat wij allemaal dezelfde strijd strijden. Ik hoop dat we elkaar samen uit de hokjes helpen waarin wij ons hebben laten wegdrukken, en ik hoop dat die dag heel gauw komt. Ik hoop dat op een dag een film van dezelfde integere kwaliteit als The Butler over onze coloured/black burgerrechtenbeweging in Nederland wordt gemaakt. Als het er is en ik dan nog leef, ga ik het zien. In de bioscoop, met rollator en al.

Als voorproefje kunnen we op 8 en 9 februari a.s. het stuk Kain Pikul II – Geblinddoekte verhalen van de Stichting Julius Leeft (SJL) in de Stadsschouwburg Amsterdam bezoeken en beleven. Het stuk gaat over ‘de gedeelde en beladen geschiedenis’ tussen Nederland, de Molukkers en de Papoea’s. ‘Het is lange tijd verzwegen maar door velen niet vergeten.’ Kain Pikul II – Geblinddoekte verhalen vertelt volgens de SJL over niet ingeloste beloftes, over de positie van de Molukse gemeenschap in Nederland, over hun aankomst, het leven in kampen en de moeilijke periode rond de treinkaping. De historie van het ‘vergeten volk’, de Papoea’s, vertoont sterke overeenkomsten met die van de Molukse gemeenschap.

Usha Marhé

opening
Fernandes Express
KASSAV LIVE in Rotterdam

9 REACTIES
  1. De Surinaamse gescheidenis loopt parallel met die van USA, Canada gezien vanuit de slavernij, maar de verschillen zitten het verkrijgen van de vrijheid. Als je naar de jaren 50, 60 van de vorige eeuw kijkt, dan zie je dat de Surinaamse slaven al vrijheden hadden, die ze al in 1873 hadden gekregen toe de slavernij werd afgeschaft. In de USA strden afstammelingen van afrikaanse slaven nog voor vrijheden en mensenrechten en gelijkheid. Blackpanters, mensen als marin Luther king, malcon X, enz, zwarten moeten achterop in bussen plaats nemen, niet welkom in restaurants en hotels waar blanken kwamen. Dat soort zaken hebben Surinamers in de jaren 50 en 60 niet gekend in Suriname. In Nederland speelde dat in die periode wel. Donkere Surinamers die naar Nederland kwamen hadden wel veel moeite met het vinden van kamers en huizen, geleidelijk werd het beter, maar in de jaren 80 was het ook nog niet eenvoudig voor hen om een woning of een kamer in de Nederlandse steden te vinden. Zelf als het om werk ging en gaat kwamen en komen deze zaken nog steeds voor in Nederland en de arbeidsmarkt. In Suriname had de Surinaamse maatschappij en de Surinamers, toen gewoon Nederlanders met de komst van de amerikaanse militairen die in Suriname gevestigd waren tijdens de tweede wereldoorlog een snelle ontwikkeling meegemaakt en maakten ze zich de westerse way of life eigen. Ook de film, coca cola en kauw gum, amerikaanse muziek leverde hier een bijdrage in.

    In Nederland hebben de Surinamers die naar Nederland tijdens de tweede wereldoorlog waren/kwamen uit Suriname ook gediscrimineerd, maar omdat ze Nederlandse onderdanen waren en Nederlandse namen, zeden en gewoonten hadden, konden ze ook in cafes, in de muziek/jazz, dat erg populair was zich weten te handhaven en hebben de Duitsers die Nederland bezet hadden, hen in veel gevallen niet opgepakt en naar concentratiekampen gestuurd. Niet allemaal hadden dat geluk. Enkelen die in het verzet waren, hadden minder geluk. Dit geldt ook voor de Antillianen.

    Kortom de vrijheid die Surinamers hebben gehad is toch anders verlopen dan in de USA ofschoon ze hiermee niet goed zijn omgegaan. Zie maar wat hen momenteel overkomt, sinds Bouterse op 25 februari 1980 de staatsgreep in Suriname gepleegd heeft met instructies van Hans Valk. Bouterse is sinds die tijd bezig alle rechten en plichten de grondwet van de republiek Suriname buiten werking te zetten. Hij gaat vanuit dat politieke leiders en andere wetenschappers, ondernemers geen visie hebben. De enige visie die telt is die van hem. Hij vermoordde mensen en via dna-leden van de DNA van zijn NDP maakte hij een omstreden amnesitewet.

    Moord! Als je iemand vermoord volgens de grondwet van de Republiek Suriname dat gemaakt is volgens de Nederlandse grondwet, dan hoort de dader daar door de politie te worden opgepakt en in bewaring te worden gesteld. De rechtbank/krijgsraad moet een vonnis doen. En zie wat de NDP-dna-leden doen. Ze maken een omstreden amnestiewet,dat volgens internationale mensenrechten verdragen niet kan.

    Suriname was tot 25 februari 1980 een democratieschelanden met een grondwet, zoals dat in democratische landen voor geldig is. Een rechtsstaat, de trias politica, wetgevende macht, uitvoerende macht en rechterlijke macht.

    Suriname zie zelf wat er sinds 1980 met uw rechten volgens de grondwet van Suriname met u thans gebeurt. Zie dat ue monddood gemaakt wordt. journalisten, media mensen bang gemaakt worden allerlei vragen te mogen stellen aan DDB. Bedreigd worden.
    Weet u wat vrijheid is, mensenrechten, vrije meningsuiting, democratie/rechtsstaat, trias politica, enz,
    Surinamers let op wie uw leiders zijn en zie wat er gaande is.
    Op 25 mei 2015 kunt u het gevaar dat u momenteel met DDB en gevolg ervaart van u afzetten.
    Kies daarom bewust.
    Wil u in een rechtsstaat/democratie leven of in een land zoals Venezeula, Cuba, Noord-Korea/totalitaire staten, waar de lijders, adviseurs en hun familie en vrienden het aan niets ontbreekt en u in heel grote armoede leeft.

    Kiest u bewust!Stem/Flakka op:
    25 mei 2015
    Stem voor de combinatie van Chandripesad Santoki van de V.H.P., . NPS en andere partijen.
    Chandrikapersad (Chan) Santokhi for President

    Mijn stuk is snel geschreven, maar probeer goed te zien wat ik u meedeelt en zie de geschiedenis/ Kijk ook goed hoe het momenteel in Suriname aan toegaat en zie ook landen als Noord-Korea, Cuba. Venezuela.
    In deze landen hebben mensen geen mensenrechten en moeten hun mond dichthouden, hebben geen visie en mogen dat ook niet hebben. De visie van de lijder geldt. Zie maar Suriname en kies daarom bewust op 25 mei 2015.
    Kies voor Chandrikapersad Santoki for Pres of terug naar de tijd van de slavernij en contractarbeid/Cuba, Venezuela, Noord-Korea of weer wegvluchten zoals van de plantages over de watervallen en soela’s het diepe oerwoud in. Jungle commando remember the days. Somo Remember the days. Volk van Suriname, remember de jaren 80, 90 van de vorige eeuw en zie hoe DDB met uw omgaat. U hebt volgens hem geen visie en moet uw mond dichthouden en geen vragen stellen en wordt bang gemaakt.


    Maak melding
  2. Fantastische film!

    Echt een aanrader.
    Vorig jaar gezien (private), geeft een mooi beeld van de U.S.A. geschiedenis, de diverse Presidenten en natuurlijk de rode draad, het leven van de Butler.
    Goed verhaal en goede acteurs.

    Makes you understand, ‘why people do, what they do.’

    Een must!

    p.s wie heeft de boekenprijs gewonnen?
    Niet mee gedaan, omdat ik een boekenwurm ben en teveel boeken zijn blijven ‘hangen’.


    Maak melding
  3. Creolen hebben vaak geen gevoel voor andere minderheden. Anderen kunnen vaak heel goed meevoelen met de Creolen. De Creool plaatst zichzelf op de hoogste podium: hij alleen heeft ellende gekend, derhalve heeft hij alleen het recht van spreken. Derhalve is het land Suriname alleen van de Creool.
    Het is voor hen een soort strijd om de ellende: wie heeft het meest geleden onder de blanke juk.
    Dat allen geleden hebben, dat ontgaat hen te vaak. Wat leidt tot onderlinge wantrouwen en echte eensgezindsheid verpest. Jammer.


    Maak melding
  4. Hoe butler kan soon hebbe? Butler tog alteit vreigesellig? Butler ken tog maar 3 woort? Ja meneer, ja mefrauw. Butler stiekem maak kindere bij frauw. Hat niet verwag van butler. Gijle butler.


    Maak melding
  5. Donderdag 9 januari 2014 om 19:30 uur, door Vijay
    @VIJAY,
    Niets wat jij hierboven beweert is onderbouwd. Het zijn allemaal loze kreten, jouw eigen gevoelens en gedachten!

    Over de film The Butler, wil ik zeggen dat ik het ten zeerste toejuich dat er films van deze orde en dit niveau worden gemaakt. Het is een confrontatie met het pijnlijke verleden en de harde strijd die de zwarte mens heeft moeten voeren om te streven naar gelijke rechten.
    Deze film leert mij dat je nooit en te nimmer een ander dan jouw soort mag vernederen, beledigen, misbruiken, onderdrukken, omdat hij anders is dan jij.
    Deze film leert mij ook dat de strijd nog lang niet gestreden is.
    Een krachtige, integere film!


    Maak melding
  6. Creolen hebben vaak de denkbeeld dat hij de wereld beter kan maken ,altijd aandacht vragen ,ja deze zijn grootse gevaar voor de wereld,kijk maar naar Afrika ,Creolen hebben helemaal geen gevoel voor andere minderheden .
    vraag de indiers in Afrika


    Maak melding

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

LAATSTE BERICHTEN:
TOP SITES