vrijdag, maart 29, 2024
HomeColumnsVerrijkende taal?

Verrijkende taal?

-

Does Travel - naar Suriname

Iwan BraveDoor Iwan Brave – Het moet ergens in het tweede jaar van mijn remigratie zijn geweest. Ik bezocht in Oost-Suriname een ontwikkelingsproject in verband met een schrijfopdracht. Het ging om een werkplaats voor ‘lokale houtverwerking en –bewerking’. In een dorp aan de Cotticarivier, aardig stroomopwaarts. En ik kwam toevallig langs een krakkemikkig schooltje waar kinderen net bezig waren met klassikaal woorden lezen. Aan de hand van het Nederlandse aap-noot-mies-systeem van weleer. Het ging gesmeerd zoals die Aucaanse kindertjes al die woordjes met oo- oe- en au-klank opdreunden. Totdat de juf vroeg: “Wat is Jaap?” En het bleef stil. Ik vond dat eigenlijk niet zo gek. Je kon moeilijk verwachten dat kindertjes in het Surinaamse binnenland maar ook doorhadden dat het om een oer-Hollandse naam ging. Vooral niet als de juffrouw vraagt “wat is Jaap?” in plaats van “wie”.

Op een gegeven moment maakte de juffrouw het eenvoudiger – dacht ze – en vroeg: “Wat is een aap?” En weer bleven die kindertjes wezenloos stil. “Een aap is een monki-monki”, zei de juffrouw op heel pedagogische toon. Toen ze een jongetje vroeg op een plaat bij het bord een monkimonki aan te komen wijzen, deed hij dat feilloos en zonder aarzelen. De juffrouw keek trots tevreden naar mij, maar ik was shocked voor de rest van de dag. Terstond had ik overtuiging gekregen dat je kinderen inderdaad in een meertalige situatie beter onderwijs in hun eigen taal kan geven, zodat hun algemene kennis en woordenschat snel toeneemt, die ze geleidelijk kunnen omzetten in die maatschappelijk heersende taal. Want ik kan u één ding vertellen: kinderen in het Surinaamse binnenland kennen heel wat (namen van) dieren, vogels, planten, bomen, houtsoorten, gewassen, bloemen en ga zo maar door.

En dan ga je naar school en ineens ben je “dom” want je weet zogenaamd “niets”. Want de kafowri is ineens ‘kip’ geworden en de sneki ‘slang’. Ineens is ook je eigen taal inferieur. En zo voelen velen zich dan ook: dom en niets wetend, gemeten aan hun beheersing van de Nederlandse taal die nergens om je heen wordt gesproken, maar ineens wel op school.

En dit probleem speelt ook in grote mate in Paramaribo en de districten waar al die doorsnee volkskinderen thuis Sranantongo, Surnami, Javaans, Arawaks, Aucaans, Saramaccaans, Chinees en ga zo maar door spreken. Dus ook het gemiddelde Surinaamse stadskind kampt met een taalprobleem en daardoor met grote leerachterstanden. Het Nederlandse gorgeltaaltje als grote ontwikkelingsremmer van de jeugd in een multi-etnisch Zuid-Amerikaans land. Wat dat betreft zijn (bepaalde) kinderen op Curaçao er beter af. Daar krijgen ze niet alleen les in Papiamento. Maar ook op de radio, televisie en in de kranten wordt Papiamento volop gebezigd. Evenals op informatieborden in openbare gebouwen, zoals postkantoren. Wat dat betreft mogen Curaçaoënaars trots zijn op hun culturele identiteit.

Afgelopen week won Birgit Schuurman ‘het Groot dictee der Nederlandse straattaal’. Want ze ‘spit de takkie van de stratie’. Deze taal is grotendeels gebaseerd op het Sranantongo. Moeten we daar trots op zijn? Ik denk eerder bezorgd. Het mag dan wel de Nederlandse taal ‘verrijken’, maar hoeveel verrijkt het onze Surinaamse en andere allochtone jongeren?

Ik ben tien jaar weggeweest. Kort na mijn terugkeer – ruim een jaar geleden – zat ik in de metro richting Amsterdam-Zuidoost. En ik hoorde een groep jongens van een mix aan etniciteiten een taaltje spreken dat ik aanvankelijk nergens kon plaatsen. Totdat ik termen opving als ‘bieri’ en ‘doekoe’ en doorhad dat het dus om deze straattaal ging. Ze spraken ook Nederlands maar met zo’n zwaar accent – vooral die Marokkaanse jongens – dat het nog steeds haast onverstaanbaar was. Ik wou bijna opstaan en zeggen: “Jongens, op deze manier krijgen jullie écht geen baan en zeker niet bij de radio of televisie.” De afgelopen tijd heb ik mij meermalen op deze manier moeten inhouden.

Beste ouders, bescherm je kinderen! Laat ze hun straattaal behouden, maar zie er ook op toe dat ze het ABN (algemeen beschaafd Nederlands) leren als sleutel naar maatschappelijk succes. Zonder dat, is straattaal pure verarming. En jongeren, laat je niet verblinden door een gepolijste BNN-show van een handvol gelikte en gearriveerde artiesten. Zonder ABN – de échte takki van de doekoe – kom je er echt niet. En Birgit Schuurman kan het beamen. Anders kan je de hele dag in je bedi blijven spacen. Denk aan je leeftijdgenoten in Suriname en op Curaçao; velen van hen zitten echt klem tussen de eigen cultuur en een vreemde koloniale taal en hebben geen keus. Wat jullie doen is maatschappelijk zelfmoord. Maar ja, misschien ben ik wel een ouwe lul geworden.

Iwan Brave
(Dit is de bewerking van een radiocolumn op Faya FM/Salto)

opening
Fernandes Express
KASSAV LIVE in Rotterdam

13 REACTIES
  1. over een taal gesproken,hoeft niemand zich zorgen te maken.het nederlandse taal wordt elke seconde van de dag bijgewerkt.dat is eigenlijk het probleem met een taal.geen enkele taal is volmaakt.het dialect of taal in suriname heeft niks te maken met beroepen.daarom ga je op school om iets te leren.in mijn tijd spraken wij ook p_taal en wakkamantaal.dat ding sterft automatisch weg.en dan krijgt je weer iets anders in de plaats.zo is het leven eenmaal.kinderen zijn vaak op onderzoek uit.het kavugu schrift is ook verdwenen,zo kan ik verder gaan.alles is voor een tijdje.met talen wordt vaak gesleutel,en dit is normaal.is wat jij op school wordt onderwezen is belangrijk.men mag zich niet ergeren met de jeugd dit is geen rede voor.nu wil zelf de staat nederland dat er op de scholen chinees wordt geïntroduceerd.ik zie me al in de tram met een paar hollanders of witte mensen zitten en chinees begint te praten.dan zal men ook vreemd tegen deze mensen gaan op kijken.


    Maak melding
  2. mister we zijn geen surinamers meer wij zijn wereldburgers en dan met je je niet hechten aan een shit taal die je nergens kan brengen droom maar lekker verdersamen met die andere zogenaamde surinamers daarom komen jullie nooit vooruit


    Maak melding
  3. Leuk stuk!. Alhoewel verplicht engels ons beter van dienst zou zijn. In veel landen in Afrika zijn ze ook tweetalig. In India en China trouwens ook. Het nederlands beheersen is een leuk en nostaligische vaardigheid om alszodanig de cultuur te willen behouden. Echter is het geen lang leven beschoren en we zouden er echt vanaf moeten. Engels en Spaans zou ons veeleer van dienst zijn in een competitieve dienstensector dat uiterst geknipt is voor de surinamer. Wij als surinamers zoyuden het moeten aandurfen om tenmisnste die koemba tee door te knippen.


    Maak melding
  4. ABN en straattaal moeten naast elkaar blijven bestaan en onafhankelijk van elkaar een eigen functie blijven vervullen.
    Dat meneer Brawe op straat op zijn tong moet bijten om jongeren erop te wijzen dat ze met hun taalgebruik geen baan krijgen, getuigt niet bepaald van dit inzicht. Dat is te vergelijken met het aanmanen van jongeren in uitgaanskleding omdat ze met die kleding bij een sollicitatie geen enkele kans zouden maken.
    Ik denk dat de schrijver onderschat dat veel jongeren zich wel degelijk van dit verschil bewust zijn en heel goed weten wat voor taal, welke kleding enz. in welke situatie gepast is. Het is mijnsinziens wel nuttig om hieraan extra aandacht te besteden.


    Maak melding
  5. a
    een taal is niet alles
    wij zijn wereld burgers…
    en wat koop je voor een wereld burger?
    wie moet die wereld burger zorgen….
    waarom hebben wij niet een taal voor die wereld burger?
    wie geeft deze wereld burger inkomsten?
    waar gaat deze wereld burger werk vinden?
    heel veel vragen.
    wereld burger verander de wereld ,en begin bij je zelf.
    ik weet dat je met het nederlands niet heel ver komt ….
    maar wat kan je …..om ver te komen?
    doe een klein beetje moeite ,en je moeite wordt beloont….
    je moet niet afhankelijk blijven ,,.anders heeft wereld burger zijn geen zin…
    noem je ,jezelf en anderen een wereld burger,dan doe dat uit je hart….
    maar die hart moet ook schoon zijn.,toch


    Maak melding
  6. Blijvend actueel onderwerp. Wat vinden jullie guys van de multicultimix van de nieuwe schrijver Wladimir Arn? Hij gebruikt veel Sranantongo en Javaans in combi met Spaans, Portuguesa en American rap, wat hem toxy comments van de hardcore neerlandici en (daar zijn ze weer) uiteraard extreem rechts oplevert. Opgegroeid in de jaren 80, vind ik (“halfbloed”) het zelf méér dan vertrouwd klinken. Wat vinden jullie van deze literaire new wave?
    Alwin


    Maak melding
  7. Beetje gesurfd en geleerd dat over W. Arn veel tegenstrijdigheden werden geplaatst. “Filosofisch hoogstaande dirtcore” o.a. Onkreukbaar ABN naast verregaande straattaal. Verrijking en verarming in één affiche, wat mij betreft. Ik las dat met name de jeugd de snelheid en het lef erin als spectaculair ervaart. Via bol.com ben ook ik ingestapt. Ik kan het wel waarderen, maar word er aan de andere kant verschrikkelijk nerveus, opgejaagd zelfs van. Is lezen tegenwoordig ook al een pepmiddel dan? Misschien dat ik, net als Iwan, een oude lul geworden ben…


    Maak melding
  8. Dat input van wat exotische woordjes en one-liners in het ABN, het ABN een “mindfucking” boost geven, zegt eigenlijk al alles over het ABN. Het nederlands is al veel te lang als de nederlandse keuken: spiceless. In Mei komt Sergio Martha met de novelle Slick!, supersnelle straattaal met koloniale roots, literaire speed. Niet geschikt voor ouwe lu..en, en dat Sergio niet bij Raymann gaat worden uitgenodigd, kan ik je ook alvast verklappen.


    Maak melding
  9. Eerder publiceerde? Sergio Martha gaat debuteren! En hóé!!! Mischien ben je van koers met Tantoe! van Enzo Martha, dat werd zonder imprint op Kwakoe aangeboden. Enzo Martha (Mattie Martha) en Sergio Martha zijn op 100% niet dezelfde, Gerard.


    Maak melding
  10. Oké, thankz. Maar weet je bij welke uitgeverij Sergio gaat debuteren dan? En is hij Suri of Antilliaan? Kun je me sowieso iets meer over hem vertellen? Ik heb een imponerende voorpublicatie van hem gelezen op een volledig verloren gegaan weblog over straattaalauteurs, een maandje geleden.


    Maak melding

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

LAATSTE BERICHTEN:
TOP SITES